100 lat ks. Jana Twardowskiego!

Na Mazowszu ten rok jest poświęcony ks. Janowi Twardowskiemu, zmarłemu przed dziewięciu laty kapłanowi i poecie, który z Warszawą związany był przez całe życie. 1 czerwca obchodziłby 100. urodziny. Stolica, ale także inne miasta Polski organizują z tej okazji koncerty, spotkania, konferencje i wielkie czytanie wierszy.

Urodził się w kamienicy przy ul. Koszykowej 20, potem uczył się przy ul. Elektoralnej, w klasie matematyczno-przyrodniczej Gimnazjum im. Czackiego, na studiach polonistycznych na Uniwersytecie Warszawskim, a pod koniec okupacji wstąpił do tajnego Seminarium Duchownego. Księdzem został 4 lipca 1948 r. Na pierwszej placówce, w parafii w Żbikowie, uczył religii w szkole specjalnej, później katechizował młodzież w gimnazjum na Woli. Był wikarym w kościołach: św. Stanisława Kostki na  Żoliborzu, Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie, Wszystkich Świętych przy pl. Grzybowskim. Od 1959 r. aż do emerytury był rektorem kościoła sióstr wizytek na Krakowskim Przedmieściu. Prowadził duszpasterstwo dzieci, był spowiednikiem w szpitalach, a także wykładowcą i wychowawcą wielu pokoleń warszawskich kleryków.

„Poezja rodzi się z dojrzałości” – pisał ks. Jan, którego pierwszy tomik „Powrót Andersena”, ukazał się w 1937 r. Popularność przyniósł mu wydany w 1970 r.  tom „Znaki ufności”. Kolejne zbiorki tylko potwierdzały jego niezwykłe wyczucie Boga i człowieka, a wśród nich największą poczytność zdobyły: „Zeszyt w kratkę” (1973), „Nie przyszedłem Pana nawracać” (1986), „Patyki i patyczki” (1988), „Sumienie ruszyło” (1989), „Nie bój się kochać” (1991), „Niecodziennik” (1991).

- Ks. Jan jest mistrzem najprostszej formy poetyckiej - mówi Dominika Żukowska-Gardzińska ze Społecznego Komitetu Organizacji Jubileuszu 100-lecia Urodzin Ks. Jana Twardowskiego. - Jego wiersze budzą głębokie refleksje, wyzwalają dobre emocje, nieodmiennie przywołują uśmiech. Trafiają do każdego – bez względu na wiarę i niewiarę, światopogląd i wykształcenie. Ks. Twardowski swoją poezją i postawą zawsze łączy ludzi, zachęca do dialogu. To wydaje się wielką społeczną wartością jego twórczości.

Kiedy w 1999 r. Katolicki Uniwersytet Lubelski przyznał mu tytuł doktora honoris causa, laureat skomentował to z właściwym sobie humorem: "Jestem już leciwy, to znaczy otoczony pleśnią, grzybami i honorami".  Ks. Jan został uhonorowany nagrodą PEN Clubu im. Roberta Gravesa, Medalem Polonia Mater Nostra Est, nagrodą IKAR, nagrodą TOTUS oraz Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy.

Cenił sobie bardzo odznaczenia, przyznane mu przez dzieci: Order Uśmiechu oraz Dziecięcą Nagrodę SERCA. Dla białostockiej Szkoły Podstawowej nr 2 zrobił wyjątek i po długich namowach, w 1993 r. "jeszcze żywy przed swym zgonem przyjechał zostać Patronem". Teraz za patrona ma go ponad 260 szkół w Polsce.

- Do ks. Jana zaprowadziła mnie i Avetki dr Aldona Kraus - wspomina Bartłomiej Włodkowski, szef Fundacji Ave, która od lat w wielu „Konkursach Janowych” propaguje twórczość ks. Twardowskiego. - Przypadkiem trafiłem na fotel okulistyczny i w trakcie badania okazało się, iż pani doktor jest również poetką, która przyjaźni się od wielu, wielu lat z ks. Twardowskim. W ten sposób rozpoczęła się przygoda Janowa w moim i Avetek życiu. Śpiewaliśmy na wielu wieczorach poezji z udziałem ks. Jana, byłem u Niego w wikariatce, mamy dedykowane nam tomiki. To, co uderzyło mnie podczas tych spotkań, że poeta był taki, jak jego poezja. Nic z patosu, nic z brązu… Bezpośredni, naturalny, otwarty na człowieka. Chociaż wieczory i występu dłużyły się niemiłosiernie, nigdy nie spojrzał na zegarek. Słuchał. Potem dopytywał o poszczególne utwory, kompozytorów. A kiedy moja przyszła żona Agnieszka - wówczas nastolatka - przechodząc obok fotela księdza, potknęła się, ponad osiemdziesięcioletni ksiądz poderwał się, żeby pomóc jej wstać, a następnie ujął za rękę i ucałował. 

Ks. Twardowski zmarł 18 stycznia 2006 r. w szpitalu, przy ul. Banacha w otoczeniu rodziny i przyjaciół. Został pochowany w Panteonie Wielkich Polaków w świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie.

Ks. Janowi na urodziny!

22 maja - godz. 15 w Starej Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 konferencja popularnonaukowa "Ks. Jan Twardowski - przyjaciel Boga, człowieka i natury" o wierze, poezji,miłości, akceptacji życia i przekraczaniu śmiertelności.

28 maja - w godz. 12 -13, w różnych miejscach Warszawy grupy uczniów będą czytać lub w inny oryginalny sposób prezentować przechodniom wybrane fragmenty poezji i prozy, w ramach Literackiej Mapy Warszawy (chętne szkoły mogą jeszcze wysłać scenariusz happeningu na: lmw@entropiaslowa.pl); uczestnicy happeningu literackiego o godz. 14 w Kinie Atlantic (ul. Chmielna 33) obejrzą film "TAK" w reżyserii Dariusza Gajewskiego, a po nim spotkają się z twórcami oraz z ks. Aleksandrem Seniukiem (przyjacielem ks. Jana).

30 maja - o 19.30 – „Twarde Słowa”, pojedynek słowny poetów-performerów w klubie "Chwila" (ul. Ogrodowa 31/35).

31 maja – w godz. 11-17 piknik rodzinny w Parku Szczęśliwickim z recytacją poezji ks. Twardowskiego; godz.16 na Zamku Królewskim oficjalne otwarcie obchodów 100. urodzin ks. Jana, z laudacją prof. Zofii Zarębianki i prawykonaniem kompozycji Sebastiana Szymańskiego „Przebudzenie”; godz. 12 – „Wieszcz za kominem”, na otwartej przestrzeni przed kościołem w Lasku Bielańskim zostanie rozpalony drewnem ceramiczny piec kaflowy, na wzór tego, przy którym pisał poezje ks. Twardowski (autorem akcji jest Jerzy Kalina – rzeźbiarz, twórca instalacji, performer).

1 czerwca – godz. 10 Msza św. w intencji ks. Jana w katedrze św. Floriana na Pradze, a po niej w sali kurialnej, przy ul. Floriańskiej 3 - tort, koncert i recytacja wierszy oraz wykłady bp. Kazimierza Romaniuka i dr Andrzeja Żora; godz. 15 – złożenie kwiatów na grobie ks. Twardowskiego w Panteonie Wielkich Polaków w Wilanowie; godz. 17 – Msza św. w kościele sióstr wizytek, przy Krakowskim Przedmieściu 34; odsłonięcia pamiątkowej tablicy na kamienicy przy Koszykowej 20; godz.19 – oratorium Msza Polska Hadriana Tabędzkiego wg ks. Twardowskiego w kościele Narodzenia NMP w Warszawie (ul. Klasyków 21). 

2 czerwca – godz. 10-14 konferencja naukowa poświęcona twórczości ks. Twardowskiego, w PEN Clubie, przy Krakowskim Przedmieściu 87/89.

21 czerwca – o godz. 13 w Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie kard. Kazimierz Nycz odprawi Mszę św. w intencji ks. Twardowskiego, z udziałem przedstawicieli szkół jego imienia; po niej spektakl słowno-muzyczny w wykonaniu Krystyny Tkacz pt. „Poezja muzyką malowana”.

28 czerwca - godz. 19 koncert „Twardowski w muzyce” w Parku Praskim.

Jubileuszowi towarzyszy wydanie niepublikowanych tekstów ks. Twardowskiego "Wszystko darowane" i "Na ostatni guzik" Wyd. św. Wojciecha oraz płyt: "Po prostu w niego uwierzyć" Zespołu Wszystkiego Dobrego.

Więcej o obchodach rocznicy urodzin księdza poety na www.slowozabieraglos.pl.