Na gruzach życia

W ramach obchodów 81. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim 17 kwietnia w Muzeum Warszawy zostanie otwarta nowa część wystawy głównej.

Pawiak, ul. Dzielna, w tle KL Warschau. Zaduszki, 2 listopada 1946 r.
Leonard Sempoliński /Muzeum Warszawy

Gabinet „Świadectwa z getta warszawskiego” ulokowany zostanie na poziomie piwnic Muzeum Warszawy, gdzie dopełni historię miasta i jego mieszkańców w czasie II wojny światowej. Na terenie getta zamknięto niemal 350 tysięcy ludzi. Po wyzwoleniu Warszawy w 1945 roku miejsce to nie zniknęło z oczu, ruiny stolicy przypominały o dokonanych zbrodniach.

Przez odnalezione dokumenty, fragmenty naczyń, widelce i guziki wystawa pokazuje moment przemiany dzielnicy północnej, obszaru tętniącego życiem, w morze ruin, którym stała się Warszawa w czasie II wojny światowej. Na wystawie zostaną zestawione ze sobą dwie skrajne perspektywy – z wnętrza i spoza getta. Pochodzące z międzynarodowych archiwów fotografie autorstwa niemieckich żołnierzy pokazane zostaną obok zdjęć mieszkańców getta i członków ruchu oporu. Wraz z nielicznymi wydobytymi spod ziemi przedmiotami złożą się na poruszającą opowieść o utworzeniu getta, jego funkcjonowaniu, powstańczym zrywie, likwidacji i trwaniu miejsca po nim.

Wernisażowi 17 kwietnia będzie towarzyszyć rozmowa z kuratorkami Anną Duńczyk-Szulc i Aleksandrą Sołtan-Lipską, a także dr Agnieszką Kajczyk o fotografiach i filmach z getta warszawskiego, które znalazły się na wystawie i w książce „Antologia spojrzeń. Getto warszawskie – fotografie i filmy”, dostępnej stacjonarnie oraz online w księgarni Muzeum Warszawy.

– Nie można opowiadać o historii stolicy, o jej zburzeniu i odbudowie bez mówienia o tym, co wydarzyło się w getcie warszawskim. Jako Muzeum Warszawy jesteśmy zobowiązani do oddania miejsca na wystawie głównej społeczności, która przed wojną stanowiła blisko jedną trzecią wszystkich mieszkańców, a z której ocalała zaledwie garstka – mówi Karolina Ziębińska, dyrektorka Muzeum Warszawy.

Wystawa „Świadectwa z getta warszawskiego” obejmuje okres od czasu okupacji niemieckiej i wydzielenia w Warszawie „obszaru zagrożonego tyfusem” wiosną 1940 roku do obchodów piątej rocznicy powstania w getcie warszawskim w roku 1948. Zobrazowanie codzienności tamtejszego życia możliwe jest dzięki wielu różnym spojrzeniom – żołnierzy i członków ruchu oporu, kobiet i mężczyzn, amatorów i profesjonalistów. Wystawę zamyka film, stanowiący jednocześnie jedyne źródło światła na wystawie. Dokument nagrany przez garstkę ocalałych zaraz po wojnie pokazuje miejsce po getcie – pustynię, która powstała po unicestwieniu całej społeczności żydowskiej – symbol jej Zagłady.