Prawobrzeżni

Tomasz Gołąb

publikacja 24.02.2016 10:11

Co łączy różaniec ks. Kłopotowskiego, kapelusz Wiecha, okulary Osieckiej i czekolada Wedla? Można przekonać się na ekspozycji niezwykłych biografii w Muzeum Warszawskiej Pragi.

Prawobrzeżni Wiele z pamiątek po znanych prażanach pokazywana jest po raz pierwszy Tomasz Gołąb /Foto Gość

Jolanta Wiśniewska, kuratorka wystawy „Prawobrzeżni. Biografie niecodzienne” chętnie pokazuje pamiątki po najsławniejszych mieszkańcach warszawskiej Pragi. Cudem odnaleziony przez rodzinę na strychu kapelusz Stefana Wiecheckiego „Wiecha” –  warszawskiego pisarza, satyryka i dziennikarza, autora „Cafe pod minogą” oraz niezliczonych felietonów. Okulary i maszynę do pisania podarowaną Agnieszce Osieckiej przez jej narzeczonego Marka Hłaskę, na której zapisano prawdopodobnie jedyną piosenkę o ukochanej Saskiej Kępie, czyli "Małgośkę". Pierwsze szklane butelki, w których warszawiacy otrzymywali co rano świeże mleko z gospodarstwa rodziny Majlertów i maszynę do liczenia z fabryki Wedla, która odmieniła oblicze Pragi.

Bohaterami najnowszej wystawy czasowej Muzeum Warszawskiej Pragi są ludzie, których charakteryzuje potencjał, profesjonalizm, talent i misja. Łączy ich również to, że ich życie w różnorodny sposób splotło się z prawobrzeżnymi dzielnicami Warszawy. Obok sylwetek doskonale znanych, jak Agnieszka Osiecka, Stefan Wiechecki „Wiech” czy Jan Wedel, na wystawie przywołane zostały także osoby zapomniane lub rzadko z Pragą kojarzone, choć wcale nie mniej interesujące. Eksponowane zdjęcia i przedmioty codziennego użytku są o tyle unikatowe, że pochodzą ze zbiorów do tej pory nie pokazywanych lub udostępnianych jedynie okazjonalnie. Za ich pomocą autorzy wystawy opowiadają jak przedstawione postaci zmieniały prawy brzeg, jak odkrywały jego potencjał i w jaki sposób z niego czerpały w swoim życiu prywatnym lub zawodowym. Wystawę zwiedzać można od 24 lutego do 15 maja 2016 roku w godzinach otwarcia muzeum. Towarzyszyć jej będą m.in. rodzinne warsztaty gwary warszawskiej, które odbędą się w sobotę, 27 lutego, o godz. 11.

Prawobrzeżni   – Zwiedzający będą mieli rzadką okazję obejrzenia rodzinnych pamiątek. Ich zgromadzenie i odpowiednie przygotowanie było wielkim wyzwaniem przy organizacji wystawy – mówi Jolanta Wiśniewska, kuratorka wystawy. Tomasz Gołąb /Foto Gość – Pomysł na wystawę zrodził się podczas realizacji cyklu spotkań z osobami istotnymi dla historii i rozwoju prawobrzeżnej Warszawy, zatytułowanego właśnie „Prawobrzeżni”. Ze względu na duże zainteresowanie zdecydowaliśmy się rozwinąć temat w formie wystawy oraz publikacji, która ukaże się w 2017 roku. Chcemy, aby dzięki wystawie „Prawobrzeżni. Biografie niecodzienne” mieszkańcy Pragi i prawobrzeżnych rejonów miasta mogli poczuć się dumni, że są stąd. Warszawiakom i osobom spoza stolicy chcemy zwrócić uwagę na potencjał, jaki prawa strona miasta zawsze miała i który inspiruje dziś kolejnych twórców i działaczy – mówi Katarzyna Kuzko-Zwierz – kierowniczka Muzeum Warszawskiej Pragi, pokazując m.in. pamiątki po bł. ks. Ignacym Kłopotowskim: różaniec, modlitewnik i zdjęcia z podopiecznymi z założonych przez niego przytułków.

Poprzez eksponowane na wystawie przedmioty osobiste i fotografie, często pochodzące z archiwów rodzinnych, zwiedzający będą mogli m.in. zgłębić historię życia Juliana Różyckiego (1834–1919) – założyciela słynnego bazaru, farmaceuty, przedsiębiorcy i społecznika, Kazimierza Szpotańskiego (1887–1966) – inżyniera elektryka, pioniera przemysłu aparatów elektrycznych, współzałożyciela i wieloletniego prezesa Stowarzyszenia Elektryków Polskich, rodziny Majlertów (Meylertów) – warszawskich ogrodników, rodziny Geberów, właścicieli Farbiarni Parowej i Pralni Chemicznej „Ch. Geber”,  jednej z pierwszych firm założonych w Warszawie przez kobietę, oraz Heleny Rzeszotarskiej (1979–1976) – pedagożki, założycielki i właścicielki szkoły żeńskiej na Pradze, której tradycje kontynuuje dziś praskie Liceum im. Ruy Barbosy.

Biografie „Prawobrzeżnych” osadzone są w topografii miasta. Wyznaczają je praskie adresy bohaterów, ich domy, czy założone przez nich fabryki. Dzieje się tak w przypadku Juliusza Nagórskiego (1887–1944) – architekta, urbanisty i malarza, który zaprojektował i wybudował kamienicę przy ul. Targowej 15, do dziś jedną z najciekawszych architektonicznych realizacji mieszkaniowych na prawym brzegu Wisły, czy Grzegorza Fitelberga (1879–1953) – uznanego dyrygenta, twórcy i dyrektora Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (dziś NOSPR), który dla żony Haliny Szmolcówny, tancerki, primabaleriny Teatru Wielkiego, zbudował willę przy ul. Elsterskiej. W krajobraz Pragi, Grochowa, Kamionka wpisane są takie miejsca, jak dom rodziny Tadeusza Wendy, budowniczego Gdyni, dawna fabryka Hartwigów, czy Marcelin Majlertów.

Prawobrzeżni   Podczas realizacji ekspozycji sięgnięto po materiały z prywatnych i publicznych zbiorów, do tej pory niepokazywane lub bardzo rzadko udostępniane.

Na uwagę zasługuje również ścieżka dźwiękowa towarzysząca prezentacji każdej postaci. Autorzy wystawy stworzyli ją z materiałów archiwalnych z Polskiego Radia i Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz nagrań zgromadzonych w Archiwum Historii Mówionej Muzeum Warszawskiej Pragi.

Wystawę zwiedzać można do 15 maja w godzinach otwarcia Muzeum Warszawskiej Pragi. Pełny program wydarzeń towarzyszących wystawie dostępny jest na stronie muzeum.

TAGI: