Przyjaciele na zawsze

Tomasz Gołąb

publikacja 19.05.2016 13:18

Zginęli od kul gestapo w strzelaninie w restauracji przy ul. Miodowej 23. Na Cmentarzu Bródnowskim odsłonięto pomnik trzech "Cichociemnych", którzy polegli w akcji dywersyjnej 1943 r.

Przyjaciele na zawsze Pomnik znajduje się w kwaterze 42C Cmentarza Bródnowskiego Tomasz Gołąb /Foto Gość

27 maja 1943 r. w akcji na skrzyżowaniu ulic Długiej i Miodowej w Warszawie zginęło trzech „Cichociemnych” - kurierów Rządu RP na Uchodźstwie: Jerzy Mara Meyer „Vis” odznaczony orderem Virtuti Militari, Wiktor Czyżewski „Cap” i Norbert Horenstein „Andrzej”. Niemców zaalarmowała kelnerka, której udało się zbiec z opanowanej przez „Cichociemnych” restauracji zwanej „U folksdojcza”.

- Nie zważając na ogromną siłę i przewagę liczebną wroga, walczyli do końca, aż nie stało amunicji. Po czym, według jednej z relacji, już na bruku, zranieni i skrwawieni Norbert i drugi z nich doczołgali się do siebie, aż udało im się objąć i umrzeć w braterskim uścisku - wspomina jeden z członków rodziny Norberta Horensteina, ps. „Andrzej”.

W strzelaninie ponieśli straty również Niemcy, zginął m.in. wyższy urzędnik policji i komisarz kryminalny SS-Obersturmführer Horst Corfei. Czwarty uczestnik akcji, Stanisław Stach „Marian”, został ranny i wzięty żywcem do siedziby Gestapo w al. Szucha, gdzie popełnił samobójstwo połykając ampułkę z cyjankiem potasu.

Trzej kurierzy, którzy wzięli udział w akcji na Miodowej zostali odznaczeni Bojowym Znakiem Spadochronowym. Ciała bohaterów zostały wykradzione z kostnicy. Pogrzeb „Cichociemnych” odbył się potajemnie w 1943 r. na Cmentarzu Bródnowskim. Na tablicy nagrobnej trzej kurierzy byli ukryci pod zmienionymi nazwiskami jako „bracia Horscy”.

19 maja, z udziałem rodzin poległych kurierów, asysty wojskowej Garnizonu Warszawa i jednostki GROM, przedstawicieli Fundacji Cichociemnych odsłonięty został nowy pomnik z inskrypcjami, zawierającymi prawdziwe dane osobowe poległych, pseudonimy, opis wydarzeń z 1943 r. oraz symbole Polskiego Państwa Podziemnego i „Cichociemnych”. Autorem pomnika jest artysta rzeźbiarz Czesław Kałużny.

W uroczystości upamiętnienia Kurierów Rządu RP na uchodźstwie i odsłonięciu pomnika „Cichociemnych” na Cmentarzu Bródnowskim wzięli udział również ks. Jerzy Gołębiewski, proboszcz parafii św. Wincentego a Paulo oraz naczelny rabin Polski Michael Schudrich.