W siedzibie Episkopatu zaprezentowano najnowszy rocznik Kościoła katolickiego w Polsce, zawierający dane statystyczne nt. Kościoła katolickiego w Polsce w roku 2017. Pierwszy wniosek? Choć w w ostatnich latach widoczny jest stały trend spadkowy liczby uczestniczących w niedzielnych Mszach św., w 2017 coś się zmieniło.

- Zanotowaliśmy wzrost liczby dominicantes, jak i communicantes, czyli uczestniczących we Mszy św. niedzielnej i przyjmujących Komunię św. - mówi ks. Wojciech Sadłoń SAC, dyrektor ISKK. 

Liczenie wiernych odbywa się przed kościołami i w trakcie udzielania Komunii św. co roku, w wybraną niedzielę października lub listopada. Badania prowadzi od 1989 r. pallotyński Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISSK). Dzięki temu od blisko 40 lat obserwujemy, jak zmienia się liczba dominicantes, którą oblicza się dla każdej parafii jako odsetek wiernych uczęszczających na niedzielną Mszę św., w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych. Natomiast liczba przystępujących do komunii św. liczona w stosunku do zobowiązanych daje wskaźnik communicantes. Obraz statystyczny dotyczący tych dwu praktyk jest pewnym uproszczeniem i ograniczeniem, nie mówi bowiem nic o stronie jakościowej – wewnętrznym przeżyciu związanym z Mszą św. Ale według prof. Przemysława Śleszyńskiego, z Instytutu Geografii i Planowania Przestrzennego PAN są bardzo cenne.

- Zwłaszcza, że obszary o większej religijności współwystępują statystycznie z poparciem dla partii konserwatywnych, niższą stopą rozwodów, mniejszą przestępczością, wyższą dzietnością, a nawet lepszymi wynikami w edukacji - podkreśla Przemysław Śleszyński.

Przyjmuje się, iż od uczestnictwa w Mszy św. zwolnione powinny być dzieci do lat siedmiu, chorzy, ludzie starsi o ograniczonych możliwościach poruszania się. Na podstawie analizy struktury demograficznej przeciętnej parafii wiejskiej i miejskiej ustalono, iż jest to 18 proc. populacji, co jednocześnie oznacza, że zobowiązani do uczęszczania na niedzielną Mszę św. stanowią 82 proc. wiernych. Pierwsze ogólnopolskie badanie niedzielnych praktyk przeprowadzono w 1979 r. i od tego czasu prowadzone są systematycznie we wszystkich parafiach w Polsce w wybraną niedzielę października lub listopada.

  Dolna linia obrazuje zmianę liczby przystępujących do Komunii św., górna - uczestników Mszy św. Tomasz Gołąb /Foto Gość Najwyższy wskaźnik uczestniczących we Mszach św. niedzielnych ma diecezja tarnowska, 71,7 proc. Najniższą – szczecińsko-kamieńska – 24,6 proc.

Ogólnopolski wskaźnik dominicantes w 2017 r. wyniósł 38,3 proc., zaś communicantes 17 proc. Najwyższy poziom wskaźnika dominicantes odnotowano tradycyjnie w diecezji tarnowskiej (71,7 proc.), rzeszowskiej (64,1 proc.) oraz przemyskiej (59,8 proc.). Z przeprowadzonych analiz wynika jednocześnie, że w tych diecezjach proporcjonalnie najwięcej mężczyzn (względem kobiet) uczestnicy we Mszy św. Jednocześnie w diecezjach, w których wskaźnik dominicantes jest najniższy, odsetek kobiet względem mężczyzn uczestniczących we Mszy św. jest najwyższy i przekracza 62 proc. Również w diecezjach o najwyższych wskaźnikach dominicantes i communicantes, proporcjonalnie najmniej osób spośród uczestniczących we Mszy św. przystępuje do Komunii św.

W 2017 r. działalność duszpasterską prowadziło w Polsce 10 392 parafie katolickie. Liczba księży inkardynowanych do diecezji wynosiła w 2017 r. niemal 25 tys. W parafiach duszpastersko zaangażowanych jest 21 tys. księży. Najwięcej księży inkardynowanych jest w diecezji tarnowskiej (1,6 tys.), krakowskiej (1,2 tys.) oraz katowickiej (1,1 tys.). Najmniejsze pod względem liczby księży są diecezje drohiczyńska (268 księży), elbląska (274) oraz Ordynariat Polowy Wojska Polskiego (52 księży). Liczba alumnów diecezjalnych wynosi 2,2 tys.

Liczba sióstr zakonnych wynosiła w 2017 r. 17,9 tys. skupionych we 2,2 tys. wspólnotach zakonnych. Najliczniejsze zgromadzenia żeńskie to służebniczki starowiejskie, elżbietanki oraz szarytki. Ponadto w Polsce w klasztorach klauzurowych modli się 1,3 tys. sióstr klauzurowych w 83 domach. Liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego w 2017 r wynosiła łącznie 11,6 tys.

  Wskaźnik dominicantes w 2017 r. według diecezji. ISKK

W 2017 r. udzielono sakramentu chrztu niemal 400 tys. osobom, o 5% więcej niż w 2016 r.

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego policzył również liczbę parafialnych bibliotek w Polsce oraz przykościelnych poradni rodzinnych. W 2017 r. w parafiach działały 1023 biblioteki, które dysponowały zbiorem ponad 3 milionów książek, ponad 8 tys. tytułami czasopism. Z bibliotek parafialnych korzysta niemal 130 tys. użytkowników, z czego aktywnie 34 tys. (27%). Od 2011 liczba bibliotek parafialnych zmniejszyła się aż o 45%. W 2017 r. działało 2,8 tys. katolickich poradni rodzinnych różnego typu, oraz 29 domów samotnej matki, 11 katolickich ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, 23 telefonów zaufania. Ogólnie najwięcej poradni rodzinnych działa w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, kieleckiej oraz katowickiej.