Jerzy Nowosielski "od kuchni". Wystawa w muzeum archidiecezjalnym

Joanna Jureczko-Wilk Joanna Jureczko-Wilk

publikacja 06.09.2019 15:33

Wystawa w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej odkrywa warsztat twórczy Jerzego Nowosielskiego - wybitnego pisarza ikon.

Prace J. Nowosielskiego można oglądać do 29 września. Prace J. Nowosielskiego można oglądać do 29 września.
Joanna Jureczko-Wilk / Foto Gość

Wystawa  "Nowosielski - malarz - filozof - teolog" pokazywana od 6 września przy Dziekanii 1, prezentuje projekty i szkice sakralne autorstwa Jerzego Nowosielskiego z lat 1940-1998. Są pośród nich koncepcje, które doczekały się realizacji, jak również te, do urzeczywistnienia których nigdy nie doszło. Zobaczyć też można na niej naprędce jakby nakreślone swobodne „zapiski” wyobraźni, które nie wiążą się z konkretnymi miejscami.

Ekspozycja prezentuje szkice, gwasze, zapiski krystalizujących się wizji. Są pośród nich projekty brył budowli, polichromii w sakralnych wnętrzach, ale również ikony i ikonostasy. W niektórych niewielkich szkicach zadziwia wprawne i szczegółowe opracowanie ikonografii sakralnego wnętrza, a w innych syntetyczne potraktowanie obiektów - swego rodzaju „notatka”.

Niektóre koncepcje pozostają czasem jedynie utrwaloną na skrawku papieru ideą, przetwarzaną, powracającą myślą. Pośród prezentowanych prac znajdują się koncepcje zrealizowane, jak również te na zawsze „utracone”, które miały szanse zaistnieć, ale szanse te zostały zaprzepaszczone. Wiele z nich nie zostało przyjęte, zaakceptowane - były bowiem zbyt otwarte, niemieszczące się w utartych regułach myślenia o ikonie, czy o przestrzeni sakralnej.

Wystawa po raz pierwszy była prezentowana w Akademii Supraskiej w lutym 2019 roku, jako wydarzenie zamykające sympozjum pod tym samym tytułem zorganizowane przez Akademię i Fundację OIKONOMOS, oraz jako wydarzenie towarzyszące promocji katalogu dr Krystyny Czerni „Nowosielski - sztuka sakralna. Podlasie, Warmia i Mazury, Lublin”, którego wydawcą jest Muzeum Podlaskie w Białymstoku.

Prace i szkice J. Nowosielskiego można oglądać w warszawskim muzeum do 29 września, od wtorku do piątku w godz. 12-17, a w weekendy od 12.00 do 16.00. Bilet kosztuje 10 zł (6 zł ulgowy).

Jerzy Nowosielski (1923-2011) to jeden z najwybitniejszych polskich artystów drugiej połowy XX w. Malarz, rysownik, scenograf, filozof, a także prawosławny teolog.

Urodził się w Krakowie i tam działał przez większość życia. W 1940 r. zaczął studia w Kunstgewerbeschule w Krakowie. W 1942 r. przebywał przez niecały rok w Ławrze św. Jana Chrzciciela pod Lwowem. Studiował tam sztukę malowania i historię ikon. Po powrocie do Krakowa w 1943 r. nawiązał ponowne kontakty z kręgiem przyszłej Grupy Krakowskiej.

Po wojnie kontynuował studia w ASP w Krakowie pod kierunkiem prof. Eugeniusza Eibischa (1945-1947). Na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w 1948 r. pokazał obrazy utrzymane w nurcie abstrakcji geometrycznej. W latach socrealizmu nie wystawiał, zajmując się w tym czasie scenografią oraz malowaniem cerkwi i kościołów.

W 1955 r. w Łodzi zaprezentował swą pierwszą wystawę indywidualną, w następnym roku wziął udział w XXVIII Biennale w Wenecji. W latach 1957-1962 był pedagogiem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, następnie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie wykładał na Wydziale Malarstwa do przejścia na emeryturę w 1993 r. 

W drugiej połowie lat 50. osiągnął charakterystyczny styl aktów, pejzaży i scen figuralnych we wnętrzach, który zawdzięczał swej fascynacji ikoną i doświadczeniom z malarstwem sakralnym. W 1976 r. podjął na nowo realizacje monumentalne, wykonując m.in. malowidła ścienne, stacje Drogi Krzyżowej i projekty witraży w kościele Opatrzności Bożej w Wesołej pod Warszawą (1976-1979).

Artysta powszechnie uznawany był za autorytet w dziedzinie sztuki zakorzenionej w wartościach duchowych. Zmarł 21 lutego 2011 r. w Krakowie.