W 2022 roku przypadają dwusetne urodziny wyjątkowego człowieka – św. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, arcybiskupa Warszawy i założyciela Sióstr Rodziny Maryi dla opieki nad sierotami. Z tej okazji 14 czerwca o 19.15 w kościele św. Augustyna w Warszawie przy ul Nowolipki 18 odbędzie się prawykonanie utworu „Mówiono o Nim, że przegrał” z udziałem filharmoników warszawskich, solistów i chóru Ave.

– Co prawda Feliński spędził w Warszawie zaledwie półtora roku, ale zostawił na Woli dzieło, które trwa do dziś – mówi Bartłomiej Włodkowski z Fundacji Ave organizującej wydarzenie. – W urokliwym pałacyku Bogusławskiego z charakterystyczną sentencją „Parva sed apta” ulokował Rodzinę Maryi, która od 1862 prowadzi w tym miejscu działalność na rzecz najmłodszych i ubogich, a w czasie II wojny światowej na masową skalę ratowała dzieci żydowskie z getta. Tutaj też mieści się multimedialne muzeum świętego.    

Na dziedzińcu posesji znajduje się ważny „artefakt” z czasów Felińskiego – figura Maryi, poświęcona przez niego tuż przed wyjazdem na zesłanie za to, że zaprotestował przeciwko terrorowi Rosjan wobec Polaków. Co ciekawe, chociaż pałacyk legł w gruzach w czasie powstania warszawskiego, kapliczka pozostała nienaruszona.

Data koncertu nie jest przypadkowa. Właśnie 14 czerwca 1863 r. arcybiskup Feliński decyzją cara na zawsze opuścił Warszawę, a kolejne lata spędził na wygnaniu w Jarosławiu nad Wołgą.  

Święty Zygmunt Feliński to postać wciąż mało znana, nietuzinkowa, niezmiernie ważna dla historii Polski, zwłaszcza w kontekście jego koncepcji patriotyzmu i odzyskania niepodległości. W trudnym czasie przed wybuchem powstania styczniowego próbował pogodzić „białych” z „czerwonymi” i studził nastroje zwolenników walki zbrojnej. Uważał, że decyzja o wojnie powinna być przemyślana i przygotowana. – Można powiedzieć, że był łącznikiem między romantyzmem a pozytywizmem – dodaje Włodkowski. – Patrzył dalej, szerzej, nie poddawał się emocjom… A jednocześnie miał wielkie serce. Chociaż w stolicy spędził zaledwie 16 miesięcy, zainicjował na wielką skalę akcję systemowej pomocy dla najuboższych.

Poza tym warto wiedzieć, że bardzo blisko przyjaźnił się ze Słowackim i wywarł na niego ogromny wpływ. Pełnymi garściami czerpał ze spuścizny Krasińskiego, zaangażował się w Wiosnę Ludów. Ostatnie lata życia spędził w ukraińskiej Dźwiniaczce, gdzie cieszył się niesamowitym autorytetem katolików, Żydów, unitów i prawosławnych.

Utwór „Mówiono o Nim, że przegrał” składa się z 11 muzycznych obrazów z życia św. Zygmunta, które prowadzą przez najważniejsze wydarzenia z jego biografii. Słowa ułożył Bartłomiej Włodkowski, który zastrzega: – Nie czuję się autorem, ponieważ jedynie wybrałem słowa samego bohatera. Cały utwór składa się wyłącznie z myśli Felińskiego, wyjętych z poezji, listów czy pisanych na wygnaniu pamiętników. Zaskakujące jest to, że przeważająca część jego spuścizny jest bardzo aktualna, wydaje się komentarzem do obecnych wydarzeń.

Niezwykle sugestywną, bardzo emocjonalną i różnorodną muzykę skomponował Jerzy Cembrzyński, laureat Grammy i autor niedawno wydanych przez Fundację Ave na płycie CD „Sprawiedliwych”. Słuchacze znajdą się w samym ogniu walki pod Trzebawiem w 1848 r., będą świadkami śmierci Słowackiego, usłyszą dramatyczną rozmowę Felińskiego z ks. Mikoszewskim, wreszcie pojadą na zesłanie. Na koniec wejdą z kardynałem Wyszyńskim do katedry warszawskiej

Utwór wykonają znakomici soliści i instrumentaliści Polskiej Opery Królewskiej oraz Filharmonii Narodowej, a także chór Ave z Fundacji Ave i Parafii w Płudach przy wsparciu sióstr nowicjuszek. Dyrygować będzie Barbara Hijewska.

Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Ave we współpracy ze Zgromadzeniem Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Projekt współfinansuje m.st. Warszawa – Dzielnica Wola. Wstęp wolny, rezerwacja miejsc siedzących na: fundacjaave.pl.