Monument chwały

Warszawska Pracownia WXCA zwyciężyła w konkursie architektoniczno- -urbanistycznym na odbudowę gmachu na pl. Piłsudskiego.

Artefakty odnalezione w miejscach wykopalisk można oglądać na wystawie „Okruchy przeszłości”.
Tomasz Gołąb /Foto Gość

W międzynarodowym konkursie udział wzięło 11 pracowni. 12 października w siedzibie oddziału warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, z udziałem m.in. prezydenta Andrzeja Dudy oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, odbyło się ogłoszenie wyników konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. Pierwsze miejsce zajęła pracownia WXCA Group sp. z o.o.

Specjaliści od historii

– W środowisku nie ma zgody co do odbudowy Pałacu, ale to jest nasza sprawa, żeby to obronić. Jest to dosyć prestiżowe zlecenie. Jestem warszawiakiem od pokoleń, więc dla mnie to także rodzinny etos – podkreślił Andrzej Bulanda ze zwycięskiej pracowni.

WXCA to autor między innymi ekspozycji stałej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, stanowiska Polski na EXPO w Dubaju, uznanego za najlepszy duży pawilon na światowej wystawie, projektant nowych Ogrodów Ulricha na Woli i Placu Pięciu Rogów w Śródmieściu. Pracownia opracowała plan rewitalizacji parku Pole Mokotowskie, Bulwarów Wiślanych i Łazienek Królewskich. Zaprojektowała także Muzeum Miejsce Pamięci w Palmirach oraz ostatnio udostępnionych dla zwiedzających gmachów Muzeum Wojska Polskiego oraz Muzeum Historii Polski na Cytadeli.

Podczas ogłaszania wyników konkursu prezes zarządu spółki celowej Pałac Saski Jan Edmund Kowalski podkreślił, że zaprojektowanie odbudowywanych gmachów to trudne wyzwanie. Jak mówił, będzie to ogromny i niezwykle zróżnicowany kompleks o powierzchni całkowitej ponad 100 tys. metrów kwadratowych.

– Cała zachodnia pierzeja placu Piłsudskiego, którą zgodnie z ustawą odbudowujemy w kształcie zewnętrznym z 1939 r., spełniać będzie zupełnie nowe i bardzo rozmaite funkcje – od biurowych i reprezentacyjnych, poprzez wystawiennicze, konferencyjne, edukacyjne aż po bardzo skomplikowane zaplecze logistyczne i techniczne. Pamiętać przy tym trzeba, że w ramach inwestycji budujemy też siedzibę Senatu RP – podkreślił.

Ikoniczna kolumnada

Prezydent Andrzej Duda podkreślił podczas uroczystości, że Warszawa wypiękniała przez ostatnie dziesięciolecia, zyskuje nowe, piękne oblicze. Dodał, że w czasie odbudowy zrujnowanej przez hitlerowców stolicy nie udało się jej przywrócić przedwojennego piękna.

Zgodnie z uzasadnieniem sądu konkursowego, zwycięska praca „w największym stopniu nawiązuje do oryginalnego kształtu kolumnady z sierpnia 1939 r., a jej szczególnym walorem jest zachowanie i zaprezentowanie reliktów wpisanych do rejestru zabytków”.

– Odbudowujemy Pałac Saski takim, jaki był w 1939 r. – architektoniczny symbol miasta wraz z ikoniczną kolumnadą widniejącą na tysiącach przedwojennych zdjęć i filmów, kolumnadą, której arkady chronią Grób Nieznanego Żołnierza. Szanując jego współczesną, pełną tragizmu formę, przypominamy też formę pierwotną. A miał on, zgodnie z intencjami twórców, mieć charakter triumfalny i radosny, a więc nie grobowiec, lecz monument chwały o konstrukcji architektonicznej – wskazał z kolei minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, zaznaczając, że odbudowany Pałac Saski będzie „wielkim centrum kulturalno-edukacyjnym, ale też siedzibą wojewody mazowieckiego”.

46 tys. zabytków

Odbudowa Pałacu Saskiego stanowi realizację deklaracji prezydenta Andrzeja Dudy z 11 listopada 2018 r., która zakończyła wieloletnią debatę publiczną nad potrzebą odbudowy historycznych gmachów przy pl. Piłsudskiego. Budowle mają stać się dopełnieniem odbudowy zniszczonej w czasie II wojny światowej stolicy. Na terenie dawnego Pałacu Saskiego prowadzone są prace archeologiczne, które potrwają do końca 2023 roku i docelowo obejmą obszar około 4,5 tys. metrów kwadratowych. Do tej pory spod gruzów wydobyto blisko 46 tys. artefaktów, m.in. monety, ozdoby, medaliki oraz naczynia posiadające zdobienia czy sygnatury wytwórni. Muzeum Warszawy realizuje projekt „Pałac Saski – okruchy przeszłości w opowieści cyfrowej”, przewidujący digitalizację, opisanie i prezentację 150 spośród ponad 1600 najciekawszych zabytków odnalezionych podczas badań archeologicznych prowadzonych w 2006 i 2008 roku na terenie dawnego Pałacu.

Oddanie do użytku gmachów Pałacu Brühla, Pałacu Saskiego i kamienic planowane jest w 2030 r.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.