Po co to komu?

Chyba żaden z warszawskich problemów nie rozpalił ostatnio tak mocno emocji mieszkańców stolicy. Kiedy wejdzie w życie zakaz wjazdu do dużej części miasta dla starszych pojazdów?

SCT obejmie Śródmieście, Żoliborz i Pragę-Północ, prawie całą Ochotę oraz Pragę-Południe, większość Mokotowa, a także połowę obszaru Woli.
um.warszawa.pl

Im nowsze auto, tym mniej zanieczyszczeń. Nieliczna grupa najstarszych pojazdów (szczególnie z silnikiem Diesla) odpowiada za większość trujących emisji gazów i pyłów. Choć w 2026 r. stanowić będą zaledwie 8 proc. wszystkich poruszających się po Warszawie, będą odpowiedzialne aż za 27 proc. samochodowych emisji tlenków azotu i 55 proc. emisji pyłów zawieszonych. Nic dziwnego, że miasta starają się bronić przed zanieczyszczeniami, eliminując największych trucicieli. Punkt pomiarowy przy al. Niepodległości, między ulicami Filtrową a Wawelską, regularnie odnotowuje najwyższe średnioroczne stężenia szkodliwych pyłów w całym województwie. Po zakazie palenia węglem władze Warszawy zabrały się więc za pojazdy emitujące szkodliwe związki. Temu właśnie ma służyć wprowadzenie strefy czystego transportu. W wielu miastach Europy Zachodniej udało się dzięki temu osiągnąć szybką redukcję emisji i poprawę stanu powietrza. To z kolei przekłada się na zdrowie mieszkańców. Redukcję zanieczyszczeń udałoby się osiągnąć także przez naturalne wycofanie z eksploatacji starszych samochodów, trwałoby to jednak od 6 do 9 lat dłużej.

Może władze miasta powinny więc wstrzymać się z radykalnymi rozwiązaniami? Tym bardziej że kwestia wprowadzenia strefy czystego transportu rozpala do czerwoności emocje jego mieszkańców. W ciągu kilku dni post w mediach społecznościowych o zakończeniu konsultacji społecznych doczekał się ponad 2 tys. komentarzy. W większości nieprzychylnych. Już wcześniej do krytyków pomysłu przyłączył się Tobiasz Bocheński, wojewoda mazowiecki, który niejednokrotnie nazywał SCT „strefą wykluczenia uboższych warszawiaków”. „Mniej zamożni będą mieli zakaz wjazdu, zaś ci, których stać na auto za kilkaset tysięcy, będą zatruwali powietrze jak im się żywnie podobało” – komentował w jednym z wpisów na platformie X.

– Harmonogram wprowadzenia kolejnych etapów wdrażania SCT daje wskazówki, jakich pojazdów nie kupować, bo zatruwają powietrze. Dzięki temu będzie można z odpowiednim wyprzedzeniem zaplanować wymianę pojazdu, jeśli ten aktualnie posiadany emituje zbyt dużo zanieczyszczeń. Bardziej restrykcyjne wymogi strefy wobec samochodów z silnikiem Diesla sprawią, że wciąż możliwe będzie poruszanie się po centrum miasta relatywnie niedrogim kilkunastoletnim pojazdem benzynowym – podkreśla Michał Brzozowski z urzędu miasta. Strefa miałaby zacząć obowiązywać już 1 lipca 2024 r. Pierwotnie władze miasta planowały, że strefa, do której nie wjadą najstarsze samochody, obejmie głównie centrum. Po konsultacjach z mieszkańcami urzędnicy zaproponowali, by najbardziej trujące samochody wyrzucić także z Żoliborza, Pragi-Północ oraz dużych części Ochoty, Pragi-Południa, Mokotowa i Woli.

Osoby zamieszkałe wewnątrz powyższego obszaru i płacące podatki w Warszawie zwolnione będą ze spełniania wymagań strefy na pierwszych dwóch etapach jej wprowadzania. Reguły SCT będą ich dotyczyć dopiero od stycznia 2028 r. – wówczas nie będą mogli poruszać się po strefie pojazdem z silnikiem Diesla starszym niż 13 lat i pojazdem benzynowym starszym niż 22 lata. Pozostałe osoby oraz mieszkańców Warszawy, którzy kupili samochód już po przyjęciu uchwały, obowiązują niezmiennie zaprezentowane już wcześniej wymogi. Od lipca 2024 r. nie będą mogli poruszać się po strefie pojazdem z silnikiem Diesla starszym niż 18 lat i pojazdem benzynowym starszym niż 27 lat.

Wprowadzony zostanie również dodatkowy wyjątek dla seniorów (osób, które do końca 2023 r. ukończą 70 lat), o ile już przed przyjęciem uchwały o SCT byli właścicielami swoich pojazdów. Oznacza to, że osoby powyżej 70. roku życia, po spełnieniu określonych warunków, będą zwolnione bezterminowo z zasad obowiązujących w ramach SCT.

Urząd Miasta Stołecznego Warszawy zapowiadał, że projekt dotyczący SCT trafi 16 listopada pod obrady stołecznych radnych, którzy mieli podjąć decyzję o konkretnych terminach, a przede wszystkim o ostatecznym kształcie SCT. Jednak projekt spadł z porządku obrad. Będzie procedowany podczas grudniowej sesji Rady Miasta.