3D sprzed stu lat

Stanisław Lilpop, oprócz tego, że był ważnym przemysłowcem, osobą znaną w Warszawie, założycielem miasta-ogrodu w Podkowie Leśnej, był też amatorem fotografii. Był pierwszym polskim fotografem wykonującym kolorowe zdjęcia w technice autochromu. Z całą pewnością jako pierwszy w Polsce (w 1908 roku) wprowadził kolor do fotografii stereoskopowej.

Na wystawie w Domu Spotkań z Historią, przy ul. Karowej, zorganizowanej w 150-lecie urodzin Lilpopa, można obejrzeć około 180 fotografii z lat 1908-1930, z czego część w technice 3D. To w większości zdjęcia rodzinne oraz z zagranicznych wypraw. Znakomite pod względem artystycznym zdjęcia są również cennym zapisem życia towarzyskiego Warszawy, polowań oraz podróży (w tym ze słynnej wyprawy Lilpopa do Afryki). Uzupełnieniem prezentowanego wyboru prac będzie część poświęcona historii fotografii stereoskopowej.

W czasie trwania prezentowanej w Domu Spotkań z Historią ekspozycji w Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku będzie można oglądać oryginalne archiwalia związane autorem zdjęć, aparat, przeglądarkę, klisze oraz inne pamiątki.

Wystawę można oglądać do 17 listopada.

 

Stanisław Wilhelm Lilpop (1863–1930) to najmłodszy syn znanego warszawskiego przemysłowca Stanisława Lilpopa i Joanny z Petzoldów. Należał do czwartego pokolenia gałęzi rodziny Lilpopów, która osiadła w Polsce. Protoplasta rodu, Antoni Augustyn Lilpop, przybył do Warszawy z Grazu w Austrii i w roku 1789 otworzył przy ulicy Długiej zakład zegarmistrzowski. (…) W kolejnych pokoleniach tej rozbudowanej rodziny, oprócz zegarmistrzów, pojawiają się także znani lekarze, farmaceuci i architekci, by wymienić tylko niektóre specjalności. Stanisław Lilpop, syn Augustyna, był inżynierem. Zasłynął jako utalentowany konstruktor, popularyzator myśli technicznej i mechanizator rolnictwa. Od 1855 roku, wraz z braćmi Evans i Wilhelmem Rauem, tworzył znakomicie funkcjonującą fabrykę maszyn rolniczych i wyrobów metalowych. (…) Wiele lat po śmierci Stanisława (…) prowadzili ją, wraz ze wspólnikami, jego trzej synowie – Karol, Wiktor i Marian. Ich najmłodszy brat, Stanisław Wilhelm, miał w niej udziały, ale faktycznie zajmował się wraz z matką odziedziczonym po ojcu majątkiem Brwinów, w skład którego wchodził między innymi folwark Wilhelmów. Jeszcze w latach 80. XIX wieku Stanisław Wilhelm Lilpop, powodowany zamiłowaniem do myślistwa, przekształcił teren Wilhelmowa w gospodarstwo leśne z bażanciarniami i polankami dla saren. Później, w przededniu I wojny światowej, planował założenie w tym miejscu miasta-ogrodu, jednak zamiar ten udało się zrealizować dopiero w roku 1925. Wtedy to powstał projekt urbanistyczny Podkowy Leśnej autorstwa znanego warszawskiego architekta Antoniego Jawornickiego, a w następnych latach kolonia ta zaczęła się rozwijać. Sam Lilpop zamieszkał w majątku Stawisko, domu wybudowanym w roku 1928 na obrzeżach Podkowy dla córki i jej męża, Jarosława Iwaszkiewicza. Zmarł tragicznie, odbierając sobie życie 5 listopada 1930 r. w Warszawie.
W albumie: "Będę to fotografował w kolorach", towarzyszacym wystawie tak napisano o Lilpopie: "Fotografia była największą, obok polowań, pasją Stanisława Wilhelma. Przez dziesięciolecia doskonalił swój warsztat wykonując szklane diapozytywy, z których kilkaset przetrwało w świetnym stanie do dziś i stanowi cenny eksponat Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku. (…) Na całą kolekcję składa się 550 oryginalnych diapozytywów na szkle, w tym 21 w kolorze, oraz ponad 1000 odbitek na papierze. Wszystkie fotografie zostały wykonane aparatem stereoskopowym „Stéréospido A” francuskiej firmy Gaumont.  (…) Po przeprowadzeniu analizy zachowanych źródeł można wnioskować, że Stanisław Wilhelm Lilpop był jednym z pierwszych, a wiele wskazuje na to, że pierwszym polskim fotografem wykonującym zdjęcia barwne w technice autochromu . Jego pierwsza fotografia „w kolorach” (…) datowana jest na maj 1909 roku, czyli zaledwie kilkanaście miesięcy po wprowadzeniu przez braci Lumiere techniki autochromowej na rynek (grudzień 1907). (…) Ponadto, na podstawie zachowanych w Muzeum innych źródeł (…) możemy ustalić ponad wszelką wątpliwość, że Lilpop zainteresował się techniką autochromu przed rokiem 1910. Z całą pewnością jako pierwszy w Polsce Lilpop zastosował kolor w fotografii stereoskopowej. Niezależnie od powodzenia w eksperymentowaniu z nowatorskimi technikami, jego zdjęcia świadczą o niewątpliwym talencie i umiejętności fotograficznego postrzegania rzeczywistości. Stanowią ciekawy zbiór – wszechstronny i znakomity pod względem artystycznym, a jednocześnie są cennym dokumentem dającym wyobrażenie o codziennym życiu i wydarzeniach historycznych pierwszych dziesięcioleci XX wieku. Wśród zachowanych zdjęć łatwo wyodrębnić kilka grup tematycznych. Poza fotografiami rodzinnymi, wbrew pozorom stosunkowo nielicznymi (wyjątkiem są portrety córki), kolekcja zawiera wiele zdjęć z podróży, głównie po Europie, jak również z polowań i spotkań towarzyskich o rozmaitym charakterze. Wyjątkowym zbiorem są zdjęcia wykonane podczas wyprawy do Afryki na przełomie lat 1910 i 1911. Wreszcie, szczególne znaczenie mają fotografie o charakterze reportażowym, wyróżniające się nowoczesnym, jak na tamtą epokę, ujęciem tematu i sposobem kadrowania".