Z Wojtyłą o Polsce

Na te fundamentalne pytania syntetycznie odpowiadali trzej zaproszeni profesorowie – oprócz etyka ks. Wierzbickiego, historyk kultury prof. Andrzej Mencel i filozof prof. Zbigniew Stawrowski. Dyskusję prowadził Tomasz Królak z KAI.

Na początku ks. Wierzbicki wskazał trzy główne wątki, które – jego zdaniem – są szczególnie ważne. Chodzi o stwierdzenie, że nie można zrozumieć Polski bez Chrystusa, o tezę, że rdzeniem polskości jest Polska jagiellońska oraz o uniwersalny wymiar "Solidarności". Odwołując się do pielgrzymek Jana Pawła II do Polski, pokazywał, na czym polegał ten papieski ogląd Polski poprzez dzieje. – Właściwie cała jego myśl związana jest z pielgrzymowaniem poprzez dzieje, od korzeni do dnia dzisiejszego. Nie patrzy na Polskę samą w sobie. Widzi ją zawsze w kontekście. W kontekście narodów, które stanowią wspólnotę przechodzą przez dramatyczne momenty – tłumaczył ks. Wierzbicki. – Papież przywołuje także postacie z dawnych i nowszych dziejów. Patrzy na Polskę jako wydarzenie dziejowe, zobowiązujące swoimi początkami, czyli chrztem. Przypomnienie chrztu łączy także z koniecznością podjęcia nowej ewangelizacji – zwracał uwagę duchowny z KUL. Ks. Wierzbicki podkreśli też, że Polska w myśli Jana Pawła II jest Polską zapomnianą. Otwierające debatę wystąpienie zakończył mocną pointą, zastanawiając się nad aktualnością przesłania o solidarności w chwili, gdy w Polsce jako naród jesteśmy mocno podzieleni, chociażby w wymiarze politycznym.

Do chrztu Polski nawiązał również prof. Mencel, podkreślając, że jego głos jest świecką perspektywą. Zwrócił uwagę, że w momencie chrztu powstało państwo polskie, które jest jednością ponadplemienną. – Ta jedność oznacza też tworzenie i kształtowanie wspólnej kultury – argumentował. Prof. Stawrowski podkreślił, że dla niego, jako dla chrześcijanina, teksty Jana Pawła II o Polsce są bardzo osobiste, ponieważ uczył się na nich patriotyzmu. Dlatego głośno stawiał podstawowe pytania, czym są dla nas Polska, patriotyzm i ojczyzna. – Patriotyzm papieża nie podlega jakiejkolwiek wątpliwości. Co więcej, on uczy patriotyzmu wszystkich – wierzących i niewierzących – zauważył filozof.

Bardzo ciekawym wątkiem była walka duchowa, jaka – zdaniem Jana Pawła II – toczy się w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 r. – To, że upadł komunizm, to był cud, ale ten cud nie był przeniesieniem nas w świat ideałów, tylko w świat konkretnych problemów, interesów, konfliktów. Ważna jest dynamika, czy rozwijamy się w dobrym kierunku. Myślę, że gdyby papież dożył dzisiejszych czasów, nie byłby przerażony, bo sam nam mówił, żebyśmy się nie lękali, ale byłby głęboko poruszony – zastanawiał się filozof prof. Zbigniew Stawrowski. Z kolei prof. Mencel, odnosząc się do kwestii, czy Jan Paweł II jest właściwie obecny w polskiej rzeczywistości, odpowiedział, że nie. – W proporcji do tych niezliczonych wizerunków pomnikowych, malarskich, powiedziałbym, że jest nieodczuwalny, także w życiu politycznym – argumentował historyk kultury.

Debata "Myśląc z Wojtyłą... o Polsce" była czwartym z sześciu spotkań w ramach duchowych i intelektualnych przygotowań do kanonizacji polskiego papieża. Dwie kolejne będą dotyczyły Kościoła oraz młodzieży. Organizatorami debat są: Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie, kwartalnik "Więź", Instytut Papieża Jana Pawła II, Centrum Myśli Jana Pawła II, Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie, Fundacja "Dzieło Nowego Tysiąclecia" oraz KAI.