Nowa wojewódzka konserwator zabytków wpisała do rejestru zabytków miejsce urodzenia bohatera cudu nad Wisłą, czyli kamienicę przy rondzie ONZ.
Nowy mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków Barbara Jezierska wpisała do rejestru zabytków zespół budynków, tj. kamienicę wraz z oficynami, położony w Warszawie przy ul. Ciepłej 3 wraz z terenem posesji i kapliczką.
Wszczęcie postępowania w sprawie wpisu zespołu nastąpiło po rozpoznaniu wniosku organizacji społecznej Stowarzyszenia Zespół Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy "ZOK". Z poparciem tego wniosku wystąpili: proboszczowie parafii Wszystkich Świętych, św. Michała Archanioła i św. Floriana oraz katedry polowej Wojska Polskiego, a także kurator Muzeum Ordynariatu Polowego (podkreślając walor historyczny kamienicy, będącej miejscem urodzenia ks. mjr. Ignacego Skorupki, bohatera wojny 1920 roku - co upamiętnia tablica umieszczona na fasadzie) oraz Żydowski Instytut Historyczny i Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra (wskazując, że kamienica stanowi integralny element ikonografii Getta Warszawskiego). W toku postępowania z wnioskiem o wpis do rejestru zabytków wystąpiło również Stowarzyszenie Obrońcy Zabytków Warszawy.
- Wystąpiliśmy z wnioskiem o wpisanie do rejestru zabytków nie tylko samej kamienicy, ale także stojącej na dziedzińcu kapliczki i oficyn - mówił nam w czerwcu ub.r. Janusz Sujecki ze Stowarzyszenia Obrońcy Zabytków Warszawy.
"Koniecznym podkreślenia jest fakt, że z obywatelskim apelem o wpis przedmiotowej nieruchomości do rejestru zabytków zwróciło się około 1500 osób" - argumentuje B. Jezierska.
Na podwórzu starej kamienicy przy Ciepłej stoi kapliczka. O obecność Matki Bożej w 1943 r. postarali się w czasie wojny sami mieszkańcy. Za życia dozorczyni budynku wielokrotnie powtarzała, że to za Matczyną przyczyną kamienica z wojny ostała się sama jedna, "jak sierota”.
Zdaniem J. Sujeckiego, do wpisania do rejestru zabytków kwalifikuje budynek przede wszystkim nie jego wartość artystyczna, a historyczna i naukowa. - To przede wszystkim świadek historii - narodzin bohaterskiego kapłana i przedwojennej Warszawy - na klatkach schodowych zachowały się oryginalne drewniane schody i balustrady, w mieszkaniach do tej pory znajdują się gipsowe rozety i sztukateria. To jedyny tego typu budynek na tej ulicy. Poza tym, jest to także cenny obiekt dla środowisk żydowskich - budynek mieścił się w granicach getta i został utrwalony na jego ikonografii - wyjaśnia obrońca zabytków.
"Zespół stanowi ważną historyczną pamiątkę - miejsce urodzin ks. Ignacego Skorupki. Jest to także jedyny zachowany przykład czynszowej zabudowy ulicy Ciepłej sprzed 1939 roku. Kamienica przy ul. Ciepłej 3 wraz z sąsiadującą zabudową posesji ul. Twarda 28 stanowią relikt historycznej zabudowy miejskiej XIX-wiecznej Warszawy, która w wyniku powojennych przekształceń całkowicie zniknęła z tego fragmentu miasta. Jest to więc jedyny zachowany w obszarze dzisiejszego ronda ONZ fragment przedwojennej zabudowy świadczący o historycznej parcelacji i przebiegu ulic Ciepłej i Twardej. Obiekt należy także do nielicznej grupy budowli utrwalonych w ikonografii warszawskiego getta, które przetrwały II wojnę światową i zachowały się do czasów współczesnych. Natomiast wzniesiona na podwórzu posesji kapliczka jest obiektem ściśle wpisanym w historyczną tożsamość miejsca, a jako związana z okupacyjnymi zwyczajami, rytuałami i obrzędami świątecznymi, świadczy o kulturze materialnej i religijnej lokalnej społeczności" - czytamy w uzasadnieniu decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Wniosek do konserwatora poparły Archikonfraternia Literacka Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie oraz Muzeum Historii Polski, Muzeum Wojska Polskiego i Samorządowa Instytucja Kultury "Park Kulturowy Ossów - Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku".
Decyzja B. Jezierskiej nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.