Skarbiec Biblioteki Narodowej rękopis "Bogurodzicy" opuścił tylko na jeden dzień. Dzisiaj można go było oglądać w Pałacu Rzeczypospolitej.  W kilku gablotach zaprezentowano też inne starodruki.

"Bogurodzica" określana była przez Jana Długosza mianem carmen patrium (pieśni ojczystej). Śpiewana w ważnych dla wspólnoty narodowej momentach – przed najważniejszymi bitwami, w trakcie obrzędów koronacyjnych czy podczas podniosłych uroczystości kościelnych – pełniła przez wieki funkcję hymnu narodowego. W takiej postaci wprowadzona została także do kultury popularnej – najpierw przez Henryka Sienkiewicza w Krzyżakach, gdzie rycerstwo polskie śpiewa ją przed bitwą pod Grunwaldem, a następnie w ekranizacji powieści w reżyserii Aleksandra Forda.

Pierwotna, tzw. archaiczna część pieśni to dwie pierwsze strofy, których autorstwo w średniowieczu przypisywane było św. Wojciechowi. Współczesne badania wskazują jednak, że pochodzą one raczej z XIII w., a kolejne są jeszcze późniejsze. Bogurodzica zachowała się w wielu wersjach, zwanych redakcjami. Dwie najstarsze – przechowywane w Krakowie – pochodzą z samego początku XV w. i zawierają kolejno 2 i 13 zwrotek.

Na wystawie zaprezentowany trzeci spośród najstarszych – rękopis redakcji warszawskiej ze zbiorów Biblioteki Narodowej – znajdujący się w kodeksie Miscellanea theologica. Zawiera on także inne modlitwy i traktaty teologiczne. Jego powstanie datuje się na pierwszą połowę XV w. Zastosowane tam formy językowe wskazują, że ta właśnie wersja tekstu mogła inspirować Sienkiewicza piszącego Krzyżaków.

Zwiedzający oglądali też trzy inne najciekawsze wersje pieśni ze zbiorów BN: rękopis cyrylicą ze Statutu Litewskiego pierwszego, pierwsze wydanie Bogurodzicy drukiem oraz Statuta i przywileje koronne Jana Herbuta, w którym Bogurodzica została zatytułowana jako pieśń ułożona przez św. Wojciecha.

W trakcie pokazu odbyły się dwa wykłady, poświęcone dawnemu dziełu. O przeniknionych i nieprzeniknionych sekretach „Bogurodzicy"  mówił prof.  Paweł Stępień, a o tym, czy jest ona pieśnią rycerską czy modlitwą, opowiedział dr Paweł Gancarczyk. Podczas koncertu zespołu Il Canto można było posłuchać "Bogurodzicy" oraz innych średniowiecznych pieśni maryjnych.

Pierwsze /Najstarsze to cykl pokazów z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Co miesiąc Biblioteka Narodowa prezentuje w Pałacu Rzeczypospolitej pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki państwa polskiego. Podczas kolejnego pokazu - 17 grudnia - oglądać będzie można "Kronikę" Galla Anonima.