Nie będzie ul. Lecha Kaczyńskiego. Wraca Armia Ludowa

Jeszcze w maju WSA uchylił zarządzenie wojewody mazowieckiego dotyczące zmiany nazwy al. Armii Ludowej na al. Lecha Kaczyńskiego. W późniejszych tygodniach uchylono większość z pozostałych zarządzeń wojewody - w tym wszystkie zarządzenia z listopada 2017 r. Dwa korzystne dla wojewody orzeczenia WSA dotyczyły dwóch - spośród trzech - zarządzeń zastępczych wydanych w grudniu 2017 r.

W uzasadnieniach wyroków korzystnych dla strony m.st. Warszawy WSA wskazywał, że wojewoda odpowiednio nie uzasadnił swych zarządzeń - nie dokonał stosownej wykładni aktu prawnego i analizy, tylko ograniczył się do krótkich notek biograficznych. Wojewoda m.in. - jak uznał WSA - nie wykazał w uzasadnieniach swych zarządzeń, w jaki sposób dane nazwy "symbolizują" komunizm. Ponadto - jak zaznaczał wtedy sąd - opinia IPN uzyskana przez wojewodę zbiorczo i lakonicznie odnosiła się do kilkudziesięciu ulic. 48. zarządzenie WSA uchylił z innego powodu.

Skargi kasacyjne odnoszące się do wszystkich tych rozstrzygnięć - w tym w sprawie al. L. Kaczyńskiego - trafiły do NSA. Na 7 grudnia NSA wyznaczył rozpoznanie 45 tych spraw - odnoszących się do prawie wszystkich zarządzeń z listopada ub.r. niekorzystnych dla wojewody. Wyroki zapadły w 44 sprawach - jedną ze względów formalnych NSA odroczył.

"Sporządzenie tej opinii IPN w ten sposób było w tej sprawie niewłaściwe i w dużym stopniu przyczyniło się do tego, że zarządzenia wojewody zostały trafnie uznane przez sąd pierwszej instancji za wadliwe" - powiedział w uzasadnieniu piątkowych orzeczeń sędzia Zdzisław Kostka.

Jak dodał, NSA wprawdzie nie wyklucza, iż mogą być takie nazwy ulic, które "w sposób oczywisty symbolizują lub propagują komunizm". "Ale gdyby taka sytuacja zachodziła, to także zarówno w opinii, jak i zarządzeniu, należałoby to przynajmniej stwierdzić, wykazać" - podkreślił. Tymczasem - jak wskazał sędzia - opinia w tej sprawie to było "zestawienie zbiorcze 47 nazw i lakoniczne stwierdzenie, że podpadają pod ustawę".

"W rozpoznawanych sprawach były takie przypadki, np. Armii Ludowej, gdzie można byłoby dokonać oceny, że te nazwy w sposób oczywisty symbolizują komunizm. Ale ta opinia IPN została sporządzona w sposób taki, w jaki została sporządzona" - zaznaczył sędzia.

Jak poinformowało po ogłoszeniu wyroków NSA biuro prasowe wojewody mazowieckiego, w związku z tymi orzeczeniami w poniedziałek o godz. 10 odbędzie się briefing prasowy wojewody Zdzisława Sipiery.

W przypadku dwóch oddalonych skarg miasta Warszawy na grudniowe zarządzenia wojewody WSA uznał kilka miesięcy temu, że "nie podziela zarzutów co do naruszenia przez wojewodę mazowieckiego wskazanych w skardze przepisów Konstytucji RP, Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego oraz ustawy o zakazie propagowania komunizmu" i "spełnione zostały przesłanki ustawowe stanowiące podstawę wydania zarządzenia zastępczego przez wojewodę". Te dwie sprawy nie były rozstrzygane przez NSA w piątek.

Do rozpoznania przez NSA pozostały także trzy inne sprawy, w których udział zgłosiło Stowarzyszenie "Miasto Jest Nasze". To właśnie jedna z nich została w piątek odroczona - chodzi o kwestie odpowiedniego powiadomienia tego uczestnika o terminie.

Ostatnią z 50 spraw jest jeszcze nieprawomocny wyrok w sprawie ostatniego z grudniowych zarządzeń wojewody - zmiany nazwy ul. Józefa Chmiela na Ursusie. WSA uchylił zmianę tej nazwy, gdyż wykazano, iż "to nie ten Józef Chmiel" - okazało się, że patronem ulicy był nauczyciel, a nie działacz komunistyczny o tym samym imieniu i nazwisku. Nie wiadomo jeszcze, czy w tej sprawie wpłynie skarga kasacyjna do NSA.

W odrębnym wątku związanym z "dekomunizacją ulic" zapadł natomiast w końcu października inny wyrok WSA, w którym sąd ten oddalił skargę m.st. Warszawy na decyzję wojewody mazowieckiego stwierdzającą nieważność późniejszej uchwały Rady Warszawy o zmianie nazwy ulicy z al. Lecha Kaczyńskiego na Trasę Łazienkowską. To rozstrzygnięcie także pozostaje nieprawomocne.