Kard. Nycz: Najważniejszą zasługą abp. Achillesa Rattiego dla Polski było utworzenie dwóch nowych diecezji
Debata historyczna i wystawa na Zamku Królewskim upamiętniły 100. rocznicę wyboru na Achillesa Rattiego na Stolicę Piotrową.
25 kwietnia 1918 r. papież Benedykt XV mianował swojego wizytatora na terenach polskich odebranych Rosji w wyniku działań I wojny światowej, został nim Achilles Ambrogio Damiano Ratti (1857-1939), dotychczasowy prefekt Biblioteki Watykańskiej.
Prałat Ratti nie miał doświadczenia dyplomatycznego, ale posiadał zdolności organizacyjne i biegłość w prawie kanonicznym. W Warszawie powitany został 29 maja 1918 r.
30 marca 1919 roku, w imieniu Ojca Świętego, uznał niepodległość Polski, a następnie został pierwszym nuncjuszem apostolskim w odrodzonym państwie. W archikatedrze warszawskiej Św. Jana przyjął święcenia biskupie, dlatego jako papież określał siebie często „polskim biskupem”.
W przeciwieństwie do wielu innych dyplomatów, pozostał w stolicy nawet wówczas, gdy w sierpniu 1920 r. wojska bolszewickie dotarły na jej przedpola. Społeczny odbiór tej decyzji był entuzjastyczny.
Arcybiskup Ratti został również Wysokim Komisarzem Kościelnym dla terenów plebiscytowych na Górnym Śląsku, w Prusach Wschodnich i na Warmii i Mazurach (20 kwietnia - 12 grudnia 1920 r.). Misja ta była niezwykle trudna i delikatna. Obie strony polsko-niemieckiego konfliktu oczekiwały od papieskiego wysłannika stanięcia po ich stronie. Wstrzemięźliwość postawy nuncjusza nie spotkała się ze zrozumieniem w Polsce. Abp Ratti uznał, że nie jest w stanie dalej pełnić swojej misji i poprosił o odwołanie z polskiej placówki.
6 lutego 1922 wyszedł z Kaplicy Sykstyńskiej jako papież – Pius XI. Za czasów pontyfikatu Piusa XI, w 1925 r. zawarto konkordat między Polską a Stolica Apostolską.
Za czasów pontyfikatu Piusa XI, w 1925 r. zawarto konkordat między Polską a Stolica Apostolską.
„Polski” papież nie zapominał o miejscu swojej trudnej misji wizytatora i nuncjusza: 15 sierpnia 1925 r. za jego zgodą nałożono na cudowny obraz Matki Bożej w sanktuarium w Piekarach Śląskich papieskie korony. W 1938 r. miała zaś miejsce w niezwykle uroczysta kanonizacja bł. Andrzeja Boboli.
Ojciec Święty wielokrotnie serdecznie przyjmował na audiencjach pielgrzymów z Polski. Znakiem tej bliskości Piusa XI z Polską pozostał obraz Matki Boskiej Częstochowskiej i freski Jana H. Rosena z 1934 r.: „Obrona Częstochowy” i „Cud nad Wisłą” w kaplicy papieskiej w Castel Gandolfo.
