Nowy numer 11/2024 Archiwum

Zmarła Anna Jakubowska "Paulinka"

Uczestniczka Powstania Warszawskiego miała 95 lat. W wieku 17 lat była łączniczką i sanitariuszką w grupach szturmowych przekształconych w Batalion Zośka Armii Krajowej.

Urodziła się w Dzień Matki w 1927 r. w Warszawie. W czasie II wojny światowej działała w konspiracji. Najpierw w organizacji PET, a później jako łączniczka i sanitariuszka w grupach szturmowych przekształconych w Batalion Zośka Armii Krajowej. Brała udział w Powstaniu Warszawskim w batalionie Zośka, kompania "Maciek” - III pluton. Walczyła na Woli, Starym Mieście i na Czerniakowie. Za swoje dokonania otrzymała w 1944 roku Krzyż Walecznych. Jej starsza siostra Maria, pseudonim Maryna, zginęła podczas powstania.

"Najlepiej wspominam pierwsze dni, dlatego że to był entuzjazm, którego nie da się ani opowiedzieć ani opisać. To poczucie, że myśmy na to czekali pięć lat i że to się spełniło, że jesteśmy wszyscy razem, że cała Warszawa nas popiera i że to się na pewno dobrze skończy, to pełne braterstwo, ta solidarność, to że sanitariuszki nie zostawiły nigdy rannego, pomagały jak mogły. Mam taką aparaturkę, to się nazywało apparatus do robienia zastrzyków. Myśmy się starały zawsze wszystkim pomóc. Oczywiście nie było żadnych warunków. Dlaczego mówię o tym aparaciku? To było urządzenie, które nie wymagało gotowania. Myśmy mogły wtedy zrobić zastrzyk w każdych okolicznościach, bez dezynfekowania tej strzykawki i igieł. Myśmy nie zostawiały rannych, wiedziałyśmy, że musimy z nimi być do ostatniej chwili. Oni na nas mogli liczyć.

Natomiast najgorsze dla mnie było to, że musiałam zostawić moją siostrę. Tego nie da się ukryć, że to było dla mnie najgorsze. Ale ciągle liczyłam na to, że może się uratowała. Dochodziły do nas wiadomości, że w tym szpitalu Niemcy nie rozstrzelali wszystkich. Były szpitale, w których Niemcy przecież rozstrzeliwali, nie tylko rannych, ale i cały personel medyczny" - wspominała dla Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego.

Anna Jakubowska "Paulinka"
Muzeum Powstania Warszawskiego

Po wojnie zaczęła studiować psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1949 roku została aresztowana za działalność w AK i skazana w tzw. procesie kiblowym na 8 lat więzienia. Wypuszczono ją z aresztu w 1954 roku. W latach 80. była zaangażowana w podziemiu solidarnościowym. W ostatnim dwudziestoleciu zainicjowała i współprowadziła Fundację Filmową Armii Krajowej, która wyprodukowała ponad dwadzieścia filmów o działalności AK.

Była członkiem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski oraz Kapituły konkursu im. Jana Rodowicza "Anody" organizowanego przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Odznaczona m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Walecznych (1944), Złotym Krzyżem Zasługi (1976), Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1992), Krzyżem Armii Krajowej (1984), Krzyżem Partyzanckim (1995) oraz Odznaką honorową "Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka" (2016). Cztery lata temu została Honorową Obywatelką Miasta Stołecznego Warszawy. 

"Przeżyła wojnę, powstanie, stalinowskie więzienie. Honorowa Obywatelka Warszawy. Bohaterka. Smutne, że w ostatnich miesiącach życia musiała się jeszcze borykać z aparatem obecnej władzy. W wieku 95 lat odeszła Anna Jakubowska »Paulinka«. Będziemy o Pani zawsze pamiętać" - napisał Rafał Trzaskowski na Twitterze.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Zapisane na później

Pobieranie listy