Grób Nieznanego Żołnierza ma 100 lat

Odsłonięto go 2 listopada 1925 roku w arkadach kolumnady Pałacu Saskiego. Złożono tu szczątki niezidentyfikowanego żołnierza z cmentarza Obrońców Lwowa. 

Uroczystość poprzedziło przybycie trumny z ciałem specjalnym pociągiem do Warszawy o godz. 10 rano ze Lwowa. Na Dworcu Głównym odbyło się krótkie nabożeństwo i uroczyste powitanie z udziałem najwyższych władz państwowych, duchowieństwa oraz przedstawicieli armii. Kondukt żałobny, który prowadził biskup polowy WP gen. Stanisław Gall, w milczeniu wyruszył w kierunku Placu Saskiego. Trumna, okryta biało-czerwoną flagą, spoczywała na lawecie armatniej, otoczonej przez kompanię honorową Wojska Polskiego. Za nią ulicami: Nowogrodzką, Marszałkowską, Królewską i Ossolińskich szli żołnierze, weterani walk o niepodległość, delegacje organizacji społecznych, harcerze, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego i rodziny poległych.

Biły dzwony kościołów, orkiestra wojskowa grała marsz pogrzebowy, a warszawianie zgromadzeni wzdłuż całej drogi, klękali w ciszy. Samą uroczystość złożenia do grobu, poprzedziła Mszą polową i salwa honorowa. 

Za powstaniem jednego z najważniejszych polskich pomników stała oddolna inicjatywa i wola społeczeństwa, by upamiętnić bezimiennych poległych: ojców, synów, braci oraz mężów. 

Z czasem w grobie składano prochy bohaterów z innych pól bitewnych, tworząc narodowe mauzoleum. Po wysadzeniu pałacu przez Niemców w 1944 r. z pierwotnego grobu ocalały zaledwie trzy arkady. 

Uroczystości państwowe w setną rocznicę utworzenia Grobu Nieznanego Żołnierza odbędą się w poniedziałek 3 listopada o godz. 13 z udziałem prezydenta Karola Nawrockiego.

Obchodom rocznicy towarzyszy akcja społeczna „Płomień pamięci”, która przypomina, że na terenie całego kraju znajduje się wiele miejsc poświęconych żołnierzom, często bezimiennym czy zapomnianym, poległym w obronie ojczyzny,  i zachęca do uczczenia ich pamięci. Organizują ją MKiDN i Muzeum Historii Polski i Ministerstwo.

Płomienie pamięci rozpalą się 2 listopada w całej Polsce, a ich kulminacja nastąpi w godzinach wieczornych przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

W kwietniu 2025 roku odnalezione zostały dwie metalowe tarcze, które niegdyś zdobiły okratowanie grobu.  W związku z okrągłą rocznicą są prezentowane w gablotach na pl. Piłsudskiego.

Setna rocznica odsłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza to też akcja edukacyjna „Silni dzięki wolności. Silni dzięki pamięci - 100 lat Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie”, której towarzyszy wystawa na pl. Piłsudskiego. Dodatkowo po zmroku do godz. 22 w pawilonie z modelem 3D można zobaczyć pokaz multimedialny. „W hołdzie Nieznanym: Mapping Stulecia” to przygotowana przez stowarzyszenie Anthill trójwymiarowa animacja wzbogacona o opowiedzianą przez lektora historię pomnika.