Upamiętnić patriotyczny zryw

Muzeum Niepodległości zaprasza 20 stycznia na inaugurację obchodów 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, która odbędzie się w Pałacu Przebendowskich/Radziwiłów przy Al. Solidarności 62. Podczas inauguracji o godz. 10 odbędzie się prelekcja prof. Mariana M. Drozdowskiego, a także koncert pieśni patriotycznych „Pamięci Powstania Styczniowego” w wykonaniu chóru męskiego im. Wacława Lachmana Towarzystwa Śpiewaczego „Harfa”. Tego samego dnia o godz. 13 odbędzie się uroczyste złożenie kwiatów w celi Romualda Traugutta w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej przy ul. Skazańców 25.

Główne uroczystości związane z obchodami 150-lecia powstania styczniowego odbędą się 21 stycznia w miejscu stracenia Romualda Traugutta. Odbędą się one w formie capstrzyku żołnierskiego.

Wśród wydarzeń planowane jest także m.in. złożenie 22 stycznia przez prezydenta wieńca pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego. Tego dnia Bronisław Komorowski weźmie również udział w uroczystości zapalenia zniczy pamięci na grobach powstańców styczniowych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

22 stycznia o godz. 18 w Katedrze Polowej WP odprawiona zostanie Msza św. w intencji poległych powstańców i Ojczyzny. Po niej przewidziano także uroczystości przy Krzyżu Traugutta: koncert pieśni powstańczej w wykonaniu Filharmonii im. Traugutta, zawieszenie na Krzyżu Traugutta Ryngrafu z Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz Krzyżem Virtuti Militari, Apel Pamięci ze złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy oraz wystąpienie prezesa Jarosława Kaczyńskiego. Oprawę uroczystości zapewnią grupy rekonstrukcji historycznej oraz Związek Strzelecki „Strzelec”. Społeczny Komitet rocznicowy zwraca się do wszystkich mieszkańców Warszawy oraz osób z innych części Polski, które wezmą udział w uroczystościach, o zabranie ze sobą zniczy.

Już w dzień rocznicy wybuchu powstania, 22 stycznia, startują konkursy dla dzieci i młodzieży. Udział w nich mogą wziąć uczniowie warszawskich szkól kierowani przez swych nauczycieli. Konkurs plastyczny dla dzieci i młodzieży „Warszawa pamięta powstanie styczniowe” adresowany jest do uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Konkurs varsavianistyczny „Lubię to!” - dla uczniów gimnazjów. Natomiast konkurs na esej „Powstanie styczniowe – powód do refleksji” skierowany jest do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Organizatorem konkursów jest Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno – Społecznych i Szkoleń, samorządowa placówka doskonalenia nauczycieli.

Wystawę „MORS SOLA VICTRIS, GLORIA VICTIS. Śmierć jedynym zwycięzcą, chwała zwyciężonym” otwarta zostanie 21 stycznia o godz. 12 w Sali Balowej Archiwum Głównego Akt Dawnych przy ul. Długiej. Pokazane na wystawie dokumenty rękopiśmienne i drukowane, ikonograficzne i fotograficzne ukażą między innymi nastroje społeczne przed wybuchem powstania, okres walki zbrojnej, postawy ludzi biorących udział w powstaniu (także cudzoziemców), jego biernych obserwatorów i przeciwników oraz represje i skutki społeczne powstania. Zaprezentowana zostanie również sylwetka ostatniego dyktatora powstania Romualda Traugutta oraz akta dokumentujące, w jaki sposób powstanie styczniowe przetrwało w pamięci uczestników i potomnych. Wystawa będzie czynna do 8 lutego 2013 r. od poniedziałku do piątku, w godz. 10–18, a w sobotę 26 stycznia w godz.10–14. Wstęp wolny.

Od 10 lutego na stronie internetowej Archiwum Państwowego m.st. Warszawy można będzie oglądać wystawę pt. „A myśmy – wtedy – nie mogli być inni”. Wystawa prezentuje wybrane obrazy dnia powszedniego warszawskiej rodziny w okresie powstania styczniowego na podstawie wspomnień Emilii Heurichowej i jej córki Teodory, zilustrowanych materiałami z zasobu Archiwum. Na wystawie zostaną zaprezentowane także listy rodziny działacza niepodległościowego Bronisława Szwarcego w sprawie uwolnienia z zesłania.

Interaktywną wystawę przygotowało także Muzeum Historii Polski. „1863. GRA O NIEPODLEGŁOŚĆ” otwarta zostanie przez prezydenta Bronisława Komorowskiego 22 stycznia w Bibliotece Uniwersyteckiej (ul. Dobra 56/66). Wystawa przygotowana w formie labiryntu ma charakter multimedialny. Widzowie zobaczą m.in. wydruki archiwalnych, rzadko pokazywanych dokumentów, plakatów, map, fotografii przedstawiających powstańców i Warszawę tamtego okresu, zaś przy stole sztabowym widzowie zapoznają się z przebiegiem słynnych bitew powstańczych. Wystawa czynna będzie do 24 lutego, codziennie w godz. 10-18. Bilety: 8 zł normalny, 5 zł ulgowy, 15 zł rodzinny (min. trzy osoby).

Kolejną wystawę przygotowano w Muzeum Wojska Polskiego. Od 22 stycznia można zwiedzać ekspozycję „Powstanie Styczniowe w 150. rocznicę zrywu narodowego”, która składa się z dwóch części. Pierwsza z nich prezentuje oryginalne grafiki, rysunki, akwarele, archiwalia, które ze względów konserwatorskich nie mogą, niestety, znajdować się na co dzień w ekspozycji stałej Muzeum. Na szczególną  uwagę zasługuję cykl portretów powstańców styczniowych z dyktatorem Marianem Langiewiczem na czele, namalowanych przez szwajcarską portrecistkę Klementynę Stockar (1816-1886). Nie lada gratką dla historyków i miłośników starej fotografii będzie prezentacja bardzo rzadko wystawianego albumu fotograficznego „Pamiat mietaża” przygotowanego w 1863 r. dla generalnego policmajstra miasta Warszawy z 1863 r. – barona Platona Fredricksa, zawierającego podobizny powstańców i reprodukcje grafik związanych z wydarzeniami w Królestwie z lat 1860-63. Drugą część wystawy stanowi nowa ekspozycja stała poświęcona historii powstania styczniowego. Rozpoczynają ją obrazy ilustrujące atmosferę w Warszawie przed wybuchem powstania: „Demonstracja na Placu Zamkowym w Warszawie”, pędzla Roberta Fleurego; „Napad Kozaków na kościół”, Polikarpa Gumińskiego i „Branka”, Aleksandra Sochaczewskiego. Można też obejrzeć umundurowanie, broń i pamiątki osobiste powstańców. Są wśród nich m.in.:  rewolwer Francesco Nullo, karabinek Józefa Kurowskiego, pistolety i karabinek Ludwika Mierosławskiego oraz szable Zygmunta Sierakowskiego i pałasze Mariana Langiewicza i Emilii Pallavicini. Pamięć o znacznej roli i wpływie kobiet na nastroje przedpowstaniowe a także późniejsze wsparcie dla walczących, przywołuje kolekcja „czarnej biżuterii”, nawiązująca nazwą do żałoby narodowej, będąca symbolem walki i cierpienia narodu. Unikatem z tego okresu jest czarna koronkowa mantylka z wachlarzem damy, stosującej się do zalecenia biskupa Fijałkowskiego. Wystawę kończą: ubranie hr. Leona Platera, w którym został rozstrzelany z wyroku sądu carskiego w Dyneburgu 8 czerwca 1863 r., sukmana katorżnika Kazimierza Perczyńskiego i kajdany zesłańca syberyjskiego oraz obrazy „Rozstrzelanie na stokach Cytadeli” Antoniego Piotrowskiego i „Śmierć wygnańca” Jacka Malczewskiego.

Program słowno-muzyczny pt. „POSZLI W BOJE CHŁOPCY NASZE” z okazji 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego zostanie przedstawiony 20 stycznia o godz. 18 w kościele św. Katarzyny ul. Fosa 17.

Na koncert pod patronatem kard. Kazimierza Nycza zaprasza również Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Koncert odbędzie się 26 stycznia o godz. 19.30 w kościele św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu 3.