IPN powraca na Powązki

13 maja IPN wznowi na Powązkach w Warszawie poszukiwania szczątków ofiar terroru komunistycznego z lat 1948-1956. Badacze, wśród nich archeolodzy, lekarze medycyny sądowej i genetycy, planują wydobycie ok. 200 zamordowanych przez UB osób. "Podczas drugiego etapu prac ekshumacyjnych chcemy odnaleźć pozostałe szczątki około 200 ofiar komunizmu. W ciągu mniej więcej czterech tygodni przeszukamy obszar, który nie był badany latem ubiegłego roku. Będziemy mieli wówczas przeszukane całe dawne pole więzienne, na którym w latach 1948-1956 pochowano kilkuset więźniów z okresu stalinowskiego" - powiedział dr hab. Krzysztof Szwagrzyk z IPN, kierujący poszukiwaniami miejsc pochówku ofiar komunizmu.

Do tej pory na terenie tzw. Łączki Cmentarza Wojskowego na Powązkach odnaleziono szczątki 117 osób, z których siedem zidentyfikowano. Ekshumacje w lipcu i sierpniu 2012 r. IPN prowadził wspólnie z m.in. Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Poszukiwania te mają na celu nie tylko odnalezienie szczątków ofiar terroru komunistycznego, ale także - po latach milczenia w PRL o tragicznym losie przeciwników komunizmu zamordowanych w latach 40. i 50. przez UB - ich godne upamiętnienie. Ofiarami byli żołnierze, których komunistyczne władze za opór wobec sowietyzacji Polski skazały na kary śmierci. Po brutalnych przesłuchaniach i egzekucjach, które odbywały się w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, ich zwłoki ukrywano na warszawskich Powązkach. Wiele z odnalezionych przez specjalistów szkieletów nosi ślady egzekucji tzw. metodą katyńską – strzałem w potylicę z bliskiej odległości. Część z nich ma obrażenia, które wskazują na to, że przed rozstrzelaniem funkcjonariusze UB bili lub torturowali swoje ofiary.

Szczątki ekshumowanych ofiar znajdują się w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie. Jednocześnie trwają intensywne prace, których zadaniem jest identyfikacja ofiar komunistycznego terroru przy pomocy badań genetycznych. IPN prowadzi identyfikację we współpracy z Pomorskim Uniwersytetem Medycznym, a także z Zakładem Medycyny Sądowej we Wrocławiu i Instytutem Ekspertyz Sądowych z Krakowa. Tylko dzięki próbkom DNA, pobranym od żyjących członków rodzin, możliwe jest ustalenie tożsamości ekshumowanych ciał. Dlatego też IPN wciąż apeluje o zgłaszanie się krewnych, których bliscy zaginęli lub zginęli w latach powojennych. Więcej informacji można znaleźć na stronach internetowych IPN lub Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów w Szczecinie. Umieszczono na nich listę ponad 110 więźniów straconych w więzieniu mokotowskim w Warszawie.

W latach 1948-1956 pochowano na warszawskich Powązkach kilkaset osób zamordowanych przez UB. Wśród poszukiwanych są bohaterowie Polskiego Państwa Podziemnego, powstańcy warszawscy i żołnierze powojennego podziemia niepodległościowego, m.in. takie legendarne postaci jak gen. August Emil Fieldorf "Nil", rtm. Witold Pilecki, mjr Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" i ppłk Łukasz Ciepliński - przywódca Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".