Memoriał Wolnego Słowa to uhonorowanie dokonań tysięcy Polaków zaangażowanych w niezależny ruch wydawniczy w Polsce przed 1989 r. – Spotykamy się w tym miejscu, żeby przypomnieć i upamiętnić wszystkich, którzy walczyli o wolne słowo.

Bez tej rzeszy artystów, autorów, dziennikarzy, redaktorów, drukarzy, kolporterów i wielu, wielu innych nie moglibyśmy od 25 lat cieszyć się wolnością – powiedziała Hanna Gronkiewicz-Waltz, odsłaniając z prezydentem Bronisławem Komorowskim czarny pas na chodniku od ul. Nowy Świat, naprzeciwko dawnej siedziby KC PZPR, wzdłuż ul. Mysiej do miejsca, gdzie pod numerem 5 mieściło się wejście do Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk.
Przerwanie czarnego pasa i jego zadarcie symbolizuje zwycięstwo wolnego słowa. Zaprojektowała go trójka młodych architektów – Katarzyna Brońska, Mikołaj Iwańczuk i Michał Kempiński. – Na początku było słowo. Wolne słowo – podkreślił prezydent, mówiąc o ludziach, którzy z narażeniem życia i kariery upowszechniali wolną, niezależną myśl. – To był ten dynamit, który rozsadził system – dodał.