Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie była w swojej burzliwej historii świadkiem wielu znaczących wydarzeń: tu odbyły się śluby królewskie i koronacje, tu sprawowano Mszę św. po proklamowaniu Konstytucji 3 Maja w 1971 roku. Jedną z najważniejszych części archikatedry pozostają krypty, które przez wieki pełniły funkcje pochówkowe zmarłych dostojników duchownych i świeckich.

Spoczywają tu prochy osób znanych z historii Polski. Są wśród nich ostatni książęta mazowieccy z rodu Piastów, król Stanisław August Poniatowski, prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej – Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki, generał Kazimierz Sosnkowski, wielki pisarz, laureat Nagrody Nobla Henryk Sienkiewicz oraz muzyk i mąż stanu Ignacy Jan Paderewski. W krypcie arcybiskupów spoczywają też hierarchowie warszawscy, wśród nich św. Zygmunt Szczęsny Feliński i Józef Glemp. Większość z owych pochówków stawała się okazją do manifestacji nie tylko religijnych, lecz także patriotycznych. W ten sposób także warszawskie krypty zajęły ważne miejsce w historycznej świadomości wielu pokoleń Polaków. Ale ich ekspozycja, pochodząca sprzed 60 lat, nie nadążała za współczesnymi trendami w muzealnictwie. Dlatego wraz z remontem katedry, który trzy lata prowadzono przy wsparciu funduszy unijnych i ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przebudowano też katedralne krypty, łącząc je w jedną ścieżkę edukacyjną. Dzięki temu zwiedzający poza zapoznaniem się z owym szczególnym „cmentarzem” mają poznać także kontekst historyczny czasów, w których żyli pochowani tam ludzie. Na pierwszy plan ma się wybijać motyw zwyczajów oraz obrzędów pogrzebowych związanych z pochówkiem zmarłych w dawnej Polsce, które w pokazane są na przykładzie ceremonii żałobnej po śmierci biskupa oraz małego dziecka. Oprócz rekonstrukcji trumien pokazano elementy szat pogrzebowych: czepek i powijaki niemowlęce oraz męski żupan i czapkę. Pierwsze pomieszczenie tuż przy wejściu do świątyni poświęcone jest historii archikatedry warszawskiej. Znajdujące się w tej sali destrukty, czyli kamienne fragmenty dawnej świątyni, mają być symbolem tragicznej historii i zniszczeń w czasie II wojny światowej. Po raz pierwszy szerokiej publiczności jest pokazana odtworzona bryła pierwszej katedry św. Jana. Gotyckie wizualizacje komputerowe, multimedialne projekcje, ekrany dotykowe i podświetlone panele mają w atrakcyjny sposób pokazać dzieje świątyni i prowadzić edukacyjną ścieżką do panteonu, czyli miejsc pochówku wybitnych Polaków. Po drodze poznajemy życie wielkich prymasów Polski. Zaprezentowana jest sylwetka ostatniego króla Rzeczypospolitej – Stanisława Augusta Poniatowskiego, który z jednej strony podpisał Konstytucję 3 Maja, z drugiej przystąpił do Konfederacji Targowickiej i abdykował pod presją Rosjan. Opowiedziana jest też historia trzech prezydentów II RP, których kadencje przerwane zostały w dramatycznych okolicznościach – Gabriela Narutowicza, zastrzelonego w 1922 r. przez zamachowca w warszawskiej Zachęcie; Stanisława Wojciechowskiego, obalonego w 1926 r. przez zamach majowy; oraz Ignacego Mościckiego. Dopełnieniem wędrówki po kryptach będzie także zwiedzanie samych wnętrz katedry, w których na ścianach zgromadzono kilkadziesiąt epitafiów. Same krypty w założeniu mają być wprowadzeniem do ekspozycji Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Efekty przebudowy krypt, remontu katedry i przeniesionych z Solca zbiorów muzealnych ocenić można samemu już 18 listopada.