Katownia na Pradze zniknie? przejdź do galerii

"Klitka tak mała, że z trudem mogliśmy się koło siebie położyć, głowy dotykają jednej ściany, a od nóg do przeciwległej nie było nawet kroku. Słowem rozmiar grobu. Podłoga gliniana, pokryta grubą warstwą miału węglowego i cieniutką proszku z czegoś, co dawniej nazywało się zapewne słomą. Żadnego okienka. W kompletnej ciemności przesiedzieliśmy kilka dni, zatraciwszy zupełnie pojęcie czasu. Potem zainstalowano żarówkę, palącą się czerwonym nikłym światłem. Paliła się dla odmiany całą dobę, do reszty rozstrajając nerwy i wyżerając oczy. (...) Biedy nas dwóch w porównaniu z trzecim współtowarzyszem były niczym. To był prawdziwy bohater-męczennik. Niestety, nawet jego nazwiska zanotować nie mogę, mam wrażenie, że używane przez niego Borowicz było pseudonimem. (...) W śledztwie żądano, by wydał innych, a on milczał. Przez kilka dni, może nawet tydzień bito go prawie bez przerwy dzień i noc; na krótkie pauzy powracał do naszej piwnicy. Krew mu szła nie tylko z nosa, ust, uszu, ale po prostu ze wszystkich otworów ciała". To fragment wspomnień Zygmunta Domańskiego.

W 2005 r. w budynku na ul. Strzeleckiej 8 odkryto ślady po katowni. Kilkadziesiąt inskrypcji zachowało się do dziś w miejscu, gdzie w latach 1944-1945 znajdowała się kwatera NKWD, a w latach 1945-1948 areszt Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Po torturach przy ul. Strzeleckiej 8 żołnierze AK grawerowali w cegłach ostatnie modlitwy, krzyże, imiona bliskich i wizerunki Matki Bożej. „Śmierć będzie dla nas wyzwoleniem” - widnieje na jednej ze ścian.

Dziś budynek jest w rękach prywatnego dewelopera. Rzeczniczka prasowa IPN Agnieszka Sopińska-Jaremczak poinformowała w komunikacie przesłanym PAP, że pod koniec maja br. właściciel budynku przesłał do IPN ofertę sprzedaży piwnic i części parteru za 2,5 mln zł bez wykończenia lokalu na potrzeby placówki dydaktyczno-edukacyjnej lub za 3,2 mln zł - z wykończeniem lokalu. Właściciel wyznaczył termin do 15 czerwca br. na podpisanie przedwstępnej umowy oraz do 28 lutego 2017 r. na zawarcie finalnej umowy.

"IPN nie dysponuje w tegorocznym budżecie środkami inwestycyjnymi niezbędnymi do zakupu części budynku na ul. Strzeleckiej 8. Po otrzymaniu oferty zaplanowano tę kwotę w budżecie na 2017 r." - głosi komunikat IPN.

Przeczytaj także:

• Pamięci ofiar NKWD
• Więzienne inskrypcje pod ochroną
• "Łączek" w Warszawie jest wiele