Nowe legendy warszawskie

"I wreszcie stał się znak łaski Bożej widomy nad inne: włosy, co były uschły na głowie Chrystusa, osmalone tchem ognia w owe straszliwe dnie ludzkiego zbłąkania, jęły teraz odrastać, aż rozsypały się żywymi, lśniącymi puklami po schylonym karku, po nagich ramionach z poczerniałego drzewa, po czole okrytym kroplami potu krwawego" - opisywała Ewa Szelburg-Zarembina cudowną figurę z kaplicy Baryczków, przy którym smutni wracali pocieszeni, chorzy - odzyskiwali zdrowie, a kto wątpił - odzyskiwał utraconą wiarę.

- Prawdy w historycznych legendach jest sporo, ale ich treść służyć ma nie tylko wyjaśnieniu niezrozumiałych zjawisk prostemu ludowi. Często zastępują dokumenty historyczne, tam gdzie - jak w przypadku Warszawy - dzieje giną w mrokach przeszłości. Ale mają też znaczenie umoralniające - powiedział dr Krzysztof Zwierz z Działu Badań nad Warszawą Muzeum Warszawy podczas spotkania promującego publikację "Legendy warszawskie. Antologia".

Z „Legendami warszawskimi...“ w ręku możemy, nawet nie wychodząc z domu, wyruszyć na wycieczkę po Warszawie, której już nie ma, i odwiedzić m.in. ratusz staromiejski, kościół św. Jerzego, dawny kirkut, pałac Dynasowski czy wreszcie potok Dunaj, który pierwotnie miała zamieszkiwać Syrena. Opowieści są związane z konkretnymi rejonami, m.in. Rynkiem Starego Miasta i Nowym Miastem, Traktem Królewskim i Wisłą, ale również Wilanowem czy Marymontem.

W publikacji znalazło się ponad 60 legend ponad 20 autorów, m.in. Ewy Szelburg-Zarembiny i Artura Oppmana, a także prace folklorystów i historyków, którzy w XIX w. spisywali opowieści ludowe. Są też nowo napisane legendy, pióra Anny Marty Zdanowskiej, która dokonała wyboru legend. Publikacja zawiera także słownik pojęć związanych ze staropolszczyzną, form gwarowych czy pojęć już nieużywanych. Słownik pojęć, nazw i określeń (ponad 400 haseł), przygotowany z rozmachem Indeks nazw osobowych (uwzględnia ok. 350 postaci występujących w tekstach legendy), a także przypisy, którymi zostały opatrzone legendy,  składają się na rozbudowany aparat krytyczny, który w przystępny sposób, rzetelnie i ciekawie przybliża czytelnikom realia historyczne Warszawy, a jednocześnie tłumaczy kontekst kulturowy funkcjonowania warszawskich legend w obiegu społecznym – współcześnie i w przeszłości.

Z publikacją jest powiązana "Mapa legend warszawskich" obejmująca Stare i Nowe Miasto. Książka jest już dostępna w sklepie internetowym muzeum. Muzeum Warszawy zaprasza również do udziału w specjalnie na tę okazję przygotowanym programie wydarzeń: spacerach rodzinnych szlakiem legend 24 września oraz wykładzie Legendy warszawskie. Repozytorium wyobraźni, który odbędzie się 5 października w Centrum Interpretacji Zabytku.