Powstanie dla koneserów

Ukazujący się w serii "Polskie Powstania Narodowe" album "Powstanie Warszawskie" pokazano dziś w Muzeum Niepodległości. Placówka udostępniła w nim pokaźną liczbę swoich eksponatów, dotyczących walk sierpnia i września 1944 r. Większość zdjęć i reprodukcji ujrzała światło dzienne po raz pierwszy.

- Wśród ponad 300 eksponatów, większość stanowią zdjęcia. Ale są także dzieła graficzne, przedruki pierwszych stron prasy powstańczej czy zdjęcia eksponatów przekazywanych Muzeum Niepodległości w ciągu ostatnich lat - mówi Paweł Bezak, współautor albumu, który powstał w wyniku projektu badawczego "Pamiątki z Powstania Warszawskiego w zbiorach Muzeum Niepodległości".

- Jego publikacja umożliwiła rozpowszechnienie reprodukcji ponad ćwierć tysiąca eksponatów: obrazów, grafik, fotografii archiwalnych, druków ulotnych, rękopisów, a także ówczesnych gazet i plakatów oraz rozlicznych realiów: elementów umundurowania, uzbrojenia i wyposażenia powstańczego, dokumentów osobistych, banknotów, numizmatów i przykładów sztuki medalierskiej - tłumaczył Bezak.

Pośród niemal półtorej setki archiwalnych zdjęć, ilustrujących życie w powstańczej Warszawie, przebieg walk, losy warszawiaków po upadku powstania oraz zniszczenia miasta, warto przyjrzeć się materiałom publikowanym po raz pierwszy.

Wśród nich amatorskim zdjęciom uczestniczki Powstania Warszawskiego, Ireny Kummant-Skotnickiej. To zapis działań śródmiejskiego plutonu Dywersji Bojowej Armii Krajowej im. por. „Rygla”, nazwanego tak na cześć jego pierwszego dowódcy - Kazimierza Pogorzelskiego, poległego w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku.

Seria zdjęć, na których zapisano sceny uroczystego - jak na ówczesne warunki - pogrzebu, sąsiaduje z fotografiami grupki powstańców, pozujących dumnie z bronią, zdobytą podczas pamiętnego ataku na komendę policji przy Krakowskim Przedmieściu.

Są też zdjęcia dzieci na jednym z powstańczych podwórek, czy fotografia powstańców grających w piłkę. Godne uwagi są też zdjęcia wykonane przez Niemców, dokumentujące wydarzenia z jesieni 1944 roku: wyludnienie Warszawy i dzieje jej mieszkańców podczas pobytu w pruszkowskim obozie przejściowym, znanym jako Dulag 121. 

Ostatnia część albumu poświęcona została różnorodnym przedmiotom ze zbiorów Muzeum Niepodległości w Warszawie. Można tu zobaczyć elementy umundurowania, wyposażenia oraz uzbrojenia, z jakiego korzystali żołnierze Armii Krajowej i pozostałych organizacji podziemnych, walczących w powstaniu.

Autorzy publikacji: dyrektor Muzeum Niepodległości Tadeusz Skoczek i Paweł Bezak dołączyli do albumu także krótki opis i ocenę Powstania Warszawskiego, dokonaną w lipcu 1945 roku, która pozwala odczytać recepcję zrywu w kilka miesięcy po jego zakończeniu.

Album "Powstanie Warszawskie" to wspólne dzieło Muzeum Niepodległości i Prowincjonalnej Oficyny Wydawniczej, specjalizującej się w niestety drogich, ekskluzywnych publikacjach. Dotychczas we współpracy powstały "Powstanie styczniowe" i "Powstanie Listopadowe". Niestety cena najnowszego dzieła, 250 zł, sprawia że będzie dostępne ono głównie dla zamożnych koneserów.