Celem spotkania jest przybliżenie i promocja nauczania św. Jana Pawła II. Pójście w głąb papieskiego nauczania przez naukową refleksję – powiedział, rozpoczynając zorganizowaną przez Fundację „Dzieło Nowego Tysiąclecia” konferencję, kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski.

Referaty na temat nauczania św. Jana Pawła II wygłosili: abp prof. Ludwig Schick, metropolita Bambergu oraz ks. prof. Jerzy Szymik, teolog i poeta z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W imieniu prof. Andrea Riccardiego, historyka, założyciela wspólnoty Sant’Egidio wykład odczytano na sali. Spotkanie poprowadził dr hab. Paweł Skibiński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Pierwszy wykład „Solidarność w myśli i działaniu papieża Jana Pawła II” wygłosił abp prof. Ludwig Schick, który wielokrotnie miał okazję go spotykać i śledzić jego nauczanie. – Solidarność w jego życiu odczytałem w sposób bardzo osobisty – powiedział arcybiskup Bambergu. Podkreślił, że solidarność to postawa duchowa, którą okazuje się słowem i czynem. – Jan Paweł II tę postawę reprezentował i oddziaływał nią na otoczenie – wyjaśnił. W ocenie abp. Schicka Jan Paweł II był protagonistą solidarności. Odnowił to pojęcie w Kościele jako pewnego rodzaju normę – nakierowanie na ludzi i lek na różnego rodzaju kryzysy. Zwrócił także uwagę, że od czasu pontyfikatu Jana Pawła II solidarność przejawiała się w wielu momentach nauczania Kościoła – obecna jest także w najnowszej encyklice papieża Franciszka „Fratelli tutti”.

Następnie abp Schick omówił teologiczne źródła solidarności według Jana Pawła II, podkreślając, że pierwsze systemowe wypowiedzi na jej temat zawarł w encyklice „Solicitudo rei socialis” w 1987 roku. Wskazał, że pojęcie to ma koreniew teologii. Podkreślił także rolę papieża i jego nauczania o jedności, wspólnocie i kulturze w budzeniu polskiego narodu podczas pierwszej pielgrzymki do ojczyzny w 1979 roku. Pielgrzymka ta zaowocowała m.in. powstaniem Solidarności, ruchu społecznego, który doprowadził do upadku komunizmu w Polsce i Europie Wschodniej.

Prelegent zwrócił uwagę, że idea solidarności ma podstawy teologiczne: wiąże się z nauką o Trójcy Świętej, a także z wizją Boga jako Ojca i Stwórcy wszystkiego. Modelem postawy solidarności rozumianej jako poświęcenie się Bogu i najbliższym jest ofiara Jezusa Chrystusa na krzyżu – jako model wszelkiej solidarności. Z nią też wiąże się eschatologiczna wizja Kościoła.

W nawiązaniu do wykładu abp. Schicka s. Anna Maria Pudełko AP podziękowała szczególnie za podkreślenie aspektu duchowego solidarności. Stwierdziła, że myślenie o tym pojęciu tylko w wymiarze horyzontalnym, społecznym, bez odniesienia do duchowości, może nas doprowadzić do błędów, m.in. takich, że zamiast walczyć o człowieka, zaczniemy walczyć z człowiekiem.

Kolejny z komentatorów, red. Grzegorz Górny, zwrócił uwagę na połączenie myśli i działania Jana Pawła II. Podkreślił, że papieska pielgrzymka z 1979 roku wpłynęła na powstanie ruchu Solidarności, który z kolei wpływał na krystalizowanie się papieskiej myśli społecznej. Grzegorz Górny mówił również, że na przełomie lat 70. i 80. XX wieku dwoma poligonami katolickiej nauki społecznej były Ameryka Łacińska i Polska ze ścierającymi się wizjami teologii wyzwolenia i teologii solidarności.

Ksiądz prof. Marek Chmielewski z KUL podkreślił, że solidarność, wrażliwość na drugiego człowieka, jest jednym z najbardziej fundamentalnych przejawów duchowości, nie tylko chrześcijańskiej, ale po prostu ludzkiej.