Z okazji 80. rocznicy zmiany nazwy ze Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową Archiwum Akt Nowych, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej i Fundacja Polskiego Państwa Podziemnego zaprezentowały wyjątkowe dokumenty AK z zasobu Archiwum Akt Nowych.

- Archiwum Akt Nowych to miejsce w którym zgromadzono największą liczbę dokumentów Polskiego Państwa Podziemnego - powiedział dyrektor AAN Mariusz Olczak. Zauważył, że wśród wielu zaprezentowanych pism są takie, które dokumentują proces przekształcania ZWZ w AK. W rozkazach dowództwa stwierdzano, że celem powołania AK jest "scalenie wysiłków wojskowych w kraju”. - Zasoby AAN opisują ten proces - podkreślił. Dodał, że w latach 1942-44 kierownictwo Polskiego Państwa Podziemnego nie stosowało określenia "Armia Krajowa”, ale - zachowując zasady konspiracji - posługiwało się kryptonimami, takimi jak "Polski Związek Powstańczy”.

W konferencji w siedzibie Archiwum Akt Nowych w Sali im. M. Fedorowicza wzięli udział kombatanci AK - prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej por. Teresa Stanek ps. „Mitsuko” i były prezes ŚZŻAK mjr Leszek Żukowski „Antek”. „Mitsuko” podkreśliła, że rocznice, takie jak obchodzona 14 lutego, muszą służyć upowszechnianiu wiedzy o wysiłku żołnierzy Armii Krajowej, którzy w swojej służbie „kierowali się powołaniem serca i potrzebą służenia krajowi”.

Wydarzenie było połączone z przekazaniem do zasobu AAN materiałów archiwalnych po mjr. Witoldzie Kitkiewiczu ps. "Marian”, dowódcy Radzymińskiego Obwodu Armii Krajowej "Rajski Ptak”.

Dokumenty przekazała pani Ewa Adamczyk z Wołomina. - Mój dziadek kupił dom po majorze Kitkewiczu, sprzątając strych natknęłam się na jego dokumenty. Informację o znalezisku zamieściłam w internecie. Zainteresowało się nim Archiwum Akt Nowych - mówiła Ewa Adamczyk.

Przekazane pisma to materiały biograficzne po majorze Kitkewiczu, dokumenty związane z jego działalnością wojskową - metryka, życiorys, różne oświadczenia, a także materiały związane z okresem międzywojennym i jego udziałem w Bitwie Warszawskiej w 1920 r. oraz działalnością w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, gdy próbował zapewnić swoim podwładnym uprawnienia kombatanckie, a jednocześnie dążył do uchronienia ich przed działaniami bezpieki. - Cenną pamiątka jest apel środowiska byłych żołnierzy AK o odznaczenie Kitkiewicza krzyżem Virtuti Militari za jego działalność podczas II wojny światowej - wyjaśnia Jarosław Stryjek z Archiwum Akt Nowych.

W zasobach Archiwum Akt Nowych znajduje się największy na świecie zbiór oryginalnych dokumentów Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej i całego Polskiego Państwa Podziemnego, liczący 250 000 stron.

Wśród zachowanych w zbiorach AAN dokumentów są między innymi akta Komendy Głównej Armii Krajowej i jej najważniejszych wydziałów: organizacyjnego, informacyjno-wywiadowczego, operacyjnego, kwatermistrzowskiego, dowodzenia i łączności, informacji i propagandy, kierownictwa walki podziemnej, Wojskowego Sądu Specjalnego, Szarych Szeregów oraz materiały komendanta, akta obszarów - Kraków, Lwów i Warszawa oraz okręgów - Białystok, Kielce, Lublin, Łódź, Śląsk, Wilno i Wołyń.

Archiwalia Komendanta Głównego SZP-ZWZ-AK obejmują m.in. rozkazy, instrukcje, zarządzenia, wytyczne, odezwy, referaty dotyczące organizacji i działalności bieżącej AK, sytuacji na terenie okupowanych ziem polskich oraz sytuacji międzynarodowej, depesze do i ze Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie oraz dokumenty Biura Informacji i Propagandy KG AK zawierające m.in. wytyczne dotyczące prowadzenia akcji propagandowej.