MPW wydało leksykon powstańczych oddziałów

Książka "Leksykon oddziałów Powstania Warszawskiego”, której premiera odbyła się 18 października w Muzeum Powstania Warszawskiego, zawiera 106 haseł opracowanych przez historyków pod redakcją Katarzyny Utrackiej z Muzeum Powstania Warszawskiego. W zespole autorskim znaleźli się także: Rafał Brodacki, dr Paweł Brudek, Michał Tomasz Wójciuk i dr Grzegorz Jasiński z Wojskowej Akademii Technicznej.

W pracach nad książką autorzy opierali się na najnowszych ustaleniach oraz dokumentach znajdujących się w zbiorach archiwalnych MPW, dzięki czemu mogli sprostować wiele błędów i nieścisłości pojawiających się w innych publikacjach poświęconych Powstaniu Warszawskiemu.

Każde ze 106 haseł zawiera podstawowe informacje o oddziale: datę sformowania, liczebność, dowódcę, teren działania, straty i kwaterę powstańczą. Najważniejszy element to syntetyczny tekst o historii i rodowodzie oddziału, z naciskiem na działalność w okresie powstania, oraz biogram dowódcy. Notę uzupełniają ciekawostki dotyczące danej grupy bojowej, takie jak krótkie informacje z serii "Czy wiesz, że...", jak i dłuższe opisy redut powstańczych czy eksponatów związanych z historią jednostki. Do haseł dołączono fragmenty relacji świadków i uczestników wydarzeń. Opisy wzbogacone zostały licznymi cytatami, mapami i emblematami poszczególnych jednostek. Narrację dopełniają fotografie z Powstania Warszawskiego, jak i współczesne zdjęcia miejsc, budynków oraz eksponatów muzealnych związanych z historią danego oddziału.

- Ciekawostką było odnalezienie w naszych muzealnych zbiorach ostatniego prawdopodobnie wiersza napisanego przez sławną Krystynę Krahelską, która pozowała do pomnika Warszawskiej Syrenki. Wiersz o poruszającym tytule "Modlitwa” został napisany 6 lipca 1944 r., tuż przed powstaniem, a autorka zginęła zaraz po jego wybuchu - mówiła K. Utracka.

- Jest to pierwsza książka, która w tak różnorodny i kompleksowy sposób prezentuje losy i porządkuje wiedzę o oddziałach walczących w 1944 r. o wolną Polskę - mówiła podczas premiery redaktorka. - Publikacja zawiera nie tylko opisy znanych jednostek bojowych, takich jak słynne bataliony "Zośka” i "Parasol”, ale także wiele innych jednostek wojskowych, które toczyły batalie w całym mieście. Warto pamiętać o nich wszystkich - dodaje.

Jednym z ciekawszych odkryć walczącej stolicy - zdaniem autorki - było opracowanie historii Dywizjonu Motorowego Obszaru Warszawskiego AK, który walczył na Starym Mieście. - Żołnierze tego dywizjonu, wśród których znaleźli się dwaj wybitni poeci pokolenia Kolumbów Zdzisław Stroiński i Tadeusz Gajcy - nosili nieśmiertelniki z wygrawerowanym wizerunkiem Matki Bożej z jednej strony i pseudonimem z drugiej - wyjaśnia.

Oprócz haseł poświęconych oddziałom powstańczym zamieszczono opisy dotyczące struktur powstańczych, takich jak Komenda Okręgu Warszawa AK (dowództwo Powstania Warszawskiego), Komenda Główna AK i Komenda Obszaru Warszawskiego. W publikacji uwzględniono także służby pomocnicze Armii Krajowej, np. Wojskową Służbę Kobiet, Pomoc Żołnierzowi i służbę medyczną, duszpasterską oraz inne organizacje wspierające wysiłek powstańców, jak Narodowe Siły Zbrojne czy Korpus Bezpieczeństwa.

- Leksykon to książka, po którą mogą sięgnąć nie tylko historycy, ale każdy, kto chce zgłębić swoją wiedzę o Powstaniu Warszawskim - podsumowała K. Utracka.