Zerzeń. Neogotycki kościół odzyskuje blask

Dobiegł końca kolejny etap remontu ceglanej elewacji kościoła przy Trakcie Lubelskim 157. Wsparcie udzielone w formie dotacji przez m.st. Warszawę to 182 tys. zł, co stanowi prawie 44 proc. kosztów.

Kościół w stylu neogotyckim zaprojektował architekt Konstanty Wojciechowski. Powstanie świątyni w latach 1880-1888 było możliwe dzięki staraniom ks. Aleksandra Kubina z fundacji hr. Aleksandry Potockiej. Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w 1944 roku znalazł się na linii frontu i został znacznie uszkodzony. Po wojnie przystąpiono do jego odbudowy według zachowanych dziewiętnastowiecznych planów. Odbudowa trwała długo, dopiero w 1950 roku ukończono stan surowy.

Parafia w Zerzniu należy do jednych z najstarszych w obrębie dzisiejszej Warszawy. Parafię erygował w 1406 r. biskup poznański Wojciech Jarzębiec z części parafii Św. Anny w Warszawie-Wilanowie. W roku 1403 ówcześni właściciele tych terenów (rodzina Zerzyńskich herbu Kościesza) wybudowali drewniany kościół. Parafia Zerzeń znajdowała się na terenie archidiakonatu czerskiego, potem warszawskiego, będącego wielką enklawą należącą do diecezji poznańskiej. W miarę rozwoju tych terenów oddzielano poszczególne wioski od parafii Zerzeń (w 1445 r. oddzielono m.in. Długą Kościelną, Długą Szlachecką, Siedliska, Żurawia). W 1580 r. do parafii należało 12 wsi: Zerzeń, Borków, Grabie, Miłoszyn, Janówko, Wiązowna, Zastów, Boryszew, Góraska, Płachta, Dziechciniec, Wólka Zerzeńska. W roku 1603 r. biskup poznański Wawrzyniec Goślicki wizytował parafię. Obok drewnianego kościoła stała plebania, budynek szkółki parafialnej, przytułek dla chorych i starców oraz karczma. Podczas najazdu Szwedów (1656 r.) zniszczona została drewniana świątynia i wszystkie budowle. W 1739 r. z nieznanych przyczyn drewniany kościół uległ spaleniu. Przystąpiono natychmiast do budowy nowego, o bardzo prostej konstrukcji.

W roku 1798 Stolica Apostolska erygowała diecezję warszawską. Z pierwszej wizytacji biskupa warszawskiego (1801 r.) wynika, że do parafii należały osady: Zastów, Zbytki, Las, Zerzeń, Borków, Zagóźdź, Miedzeszyn, Błota, Falenica, Nowa Wieś. W roku 1880, z inicjatywy proboszcza Zerznia, ks. Aleksandra Kubina, rozpoczęto starania o budowę murowanej świątyni. Projektantem był architekt inż. Konstanty Wojciechowski. 10 czerwca 1888 r. sufragan warszawski bp Kazimierz Ruszkiewicz dokonał konsekracji nowej świątyni. W roku 1884 tereny parafii nawiedziła wielka powódź. W obawie przed kolejną ks. Aleksander Kubin przeniósł cmentarz grzebalny z terenu kościelnego „na wydmy” (przy ul. Cylichowskiej).

13 września 1944 roku zbombardowano kościół parafialny, zniszczenia sięgnęły 80 proc. Dzisiejsza bryła kościoła w stylu neogotyckim jest rekonstrukcją projektu z XIX wieku. Od roku 1945 rozpoczęto odbudowę kościoła: powstał komitet powołany przez ówczesnego proboszcza ks. Juliana Budziszewskiego. Kontynuacji podjął się następny proboszcz, ks. Józef Zagziłł z parafianami. Odbudowa do stanu surowego trwała do roku 1950, wieżę kościoła odbudowano w 1976 r. W 1977 r. odbudowany kościół wpisano do rejestru zabytków. W roku 2006 parafia obchodziła jubileusz 600-lecia erygowania. Po 2005 r. wykonano gruntowny remont zabytkowej świątyni: izolację murów fundamentowych kościoła, nowe ogrzewanie, iluminację zewnętrzną, pomalowano wnętrza, obłożono naturalnym kamieniem przyziemia murów kościoła, gruntowny remont przeszły organy.

Parafia Wniebowzięcia NMP remontuje kościół od kilku lat z przerwami. W 2022 r., dzięki miejskiej dotacji, rozpoczęto kolejne prace przy elewacji. Ze względu na bardzo wysoki koszt, podzielone są na trzy etapy roczne. Niedawno zakończona, zeszłoroczna część prac objęła renowację frontowej elewacji zachodniej wraz z wejściem bocznym i zakrystią kościoła.

Ekipa renowacyjna oczyściła powierzchnię muru ceglanego ze szkodliwych, czarnych, korozyjnych nawarstwień. Zastosowała także zabiegi niszczenia glonów i drobnoustrojów. Usunięto wtórne zaprawy cementowe oraz uzupełniono ubytki cegieł, kształtek ceramicznych i fug. Wzmocniono również zniszczone kamienne detale architektoniczne. Na całości muru zastosowano zabieg o właściwościach odpychania wody. Pracom renowacyjnym poddano tynki, ślusarkę okienną oraz wymieniono uszkodzone miedziane obróbki blacharskie.