Lekopisy wróciły do Warszawy

Chodzi o trzy starodruki z kolekcji farmaceuty i historyka farmacji Teofila Tugendholda: dwa wydania Pharmacopoeia Argetoratensis, czyli farmakopei strasburskiej z roku 1725 i 1757 oraz Dispensatorium Pharmaceuticum Austriaco-Viennense z 1751 r, przedruk pierwszego wydania z roku 1729.

- Farmakopee to dokumenty, w których spisane są wszystkie dopuszczone do użytku leki. Farmakopei używa się do dzisiaj. Pierwsza farmakopea powstała we Florencji w XV wieku, pierwsza polska farmakopea w 1817 roku, natomiast wcześniej była jeszcze farmakopea gdańska i farmakopea kościuszkowska na użytek wojska. Farmakopee zawierają opisy leków i ich receptury. Dyspensatorium z kolei to obszerna monografia oparta na farmakopei lub jej części, koncentrująca się na roślinach i środkach leczniczych dostępnych lokalnie – wyjaśnia  Anna Szymańska-Budzińska, specjalista Muzeum Historii Medycyny WUM.

Starodruki trafiły do Polski wiosną 2023 roku. Zostały nadane z Poczdamu. Nadawcy, pragnący zachować anonimowość w dołączonym liście wyjaśnili, że odnalazły się one podczas ustalania masy spadkowej po rodzicach oraz, że decyzja o przekazaniu starodruków była ich własną inicjatywą.

  Odzyskane starodruki to XVIII-wieczne bogato zdobione lekospisy. WUM /materiały prasowe

Po ponad 80 latach, 3 lutego br. zabytki wróciły na uczelnię, wzbogacając liczącą około 150 sztuk kolekcję starodruków.
- Te trzy starodruki to świadectwo tego, że ta kolekcja istniała i była bogata w cenne woluminy. Z różnych źródeł wiemy, że liczyła około 800 ksiąg, były w niej też starodruki przedstawiające japońskie rośliny lecznicze. Taki pięknie ilustrowany starodruk był prezentowany na wystawach przemysłu i rolnictwa w pierwszych dekadach XX wieku. Kolekcja była starannie przechowywana w specjalnej szafie oznaczonej metalową tabliczką „Biblioteka Tugendholda” – opisuje Grażyna Jermakowicz, szefowa Muzeum Historii Medycyny WUM.

Zmarły w 1935 roku kolekcjoner starodruków Teofil Tugendhold posiadał tytuł prowizora farmacji. Pracował w Aptece Poznańskich w Łodzi, gdzie stworzył bibliotekę farmaceutyczną. Jego zainteresowania koncentrowały się wokół historii powstania i rozwoju farmacji. Kolekcjonował preparaty farmakognostyczne, japońskie rośliny, książki i czasopisma. Pracował nad bibliografią publikacji farmaceutycznych, a na łamach prasy publikował teksty o charakterze naukowym i popularnonaukowym. W 1922 r. całą swą cenną bibliotekę, obejmującą ok. 800 tomów starodruków, ofiarował Bibliotece Zakładu Farmacji Stosowanej. W 1940 r. kolekcja została w całości wywieziona przez administrację niemiecką.

Obecnie najstarszy starodruk Muzeum Historii Medycyny WUM pochodzi z 1576 roku. To wydany w Wenecji przekład i komentarz dzieł Galena.

Wstęp do Muzeum Historii Medycyny jest wolny. Wystawa stała jest zlokalizowana na parterze, a wystawy czasowe na pietrze budynku biblioteki WUM przy ul. Żwirki i Wigury 63 w Warszawie. Obie są dostępne dla zwiedzających od poniedziałku do piątku w godz. 9.30-15.30, ale z powodu zmiany ekspozycji zwiedzanie będzie możliwe od 17 lutego.