Utracone i odzyskane

To obrazy, 26 grafik i rzeźba autorstwa m.in. Daniela Schultza, Ottona Brausewettera, Melchiora de Hondecoetera, Friedricha Hildebrandta, Antona Möllera i Ernesta de Fiori. Jest wśród nich reprodukcja obrazu z retabulum Trójcy Świętej z Bazyliki Mariackiej w Gdańsku, jednego z najważniejszych przykładów średniowiecznej sztuki tablicowej na Pomorzu.

Stanowią one 9. wystawę cyklu corocznych prezentacji najcenniejszych zabytków należących do polskich strat wojennych odzyskanych w ostatnich latach dzięki działaniom restytucyjnym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

  Na ekspozycji można zobaczyć m.in. takie obrazy jak „Lis i winogrona” Daniela Schultza młodszego, „Alegoria pięciu zmysłów” Antona Möllera czy „Martwa natura z ptakami” Melchiora de Hondecoetera. Na zdjęciu dzieło Johanna Carla Schultza - "Portret rodziny malarza" z roku 1843. To olej na płótnie, własność Muzeum Narodowego w Gdańsku. Narodowe Centrum Kultury / Grzegorz Karkoszka

Obecna ekspozycja „Utracone / Odzyskane. Z kolekcji gdańskich” to obiekty, które powróciły do Muzeum Narodowego w Gdańsku. Stanowią w większości zbiór Jakuba Kobruna, który jest najcenniejszą i największa kolekcją, jaką na początku XIX wieku została przekazana przez właściciele na użytek publiczny. 
- Na początku 2023 roku zadzwonił do Muzeum Narodowego w Gdańsku Sylwester Rudnik, historyk sztuki z Warszawy, który reprezentował Piotra Molendę, posiadacza rycin. Były one oznakowane numerami i pieczęciami, świadczącymi o przynależności do jednej kolekcji. Trop prowadził do Gdańska. Okazało się, że oznakowania to pieczęć KG, świadcząca o tym, że ryciny należały do zbioru Jakuba Kabruna, oraz numer naniesiony brązowym atramentem. W związku z tym, że w Muzeum Narodowym w Gdańsku od wielu lat trwają badania nad historia przedwojennej kolekcji i stratami wojennymi, szybko udało się zidentyfikować te dzieła i rzeczywiście okazało się, że należały one do kolekcji Jakuba Kobruna - mówi Alicja Andrzejewska-Zając z Pracowni Grafiki Muzeum Narodowego w Gdańsku. 

Jacob Kabrun żył w latach 1759–1814 i był zamożnym kupcem, uznawanym za największego gdańskiego kolekcjonera swoich czasów, oraz dyplomatą Saksonii i Księstwa Warszawskiego. Zapisał miastu w testamencie z 1808 r. całą kolekcję obrazów, rycin i rysunków oraz cenny księgozbiór. Strażnikiem testamentu Jacoba Kabruna stało się powołane w 1872 r. Muzeum Miejskie. Również jego syn August Kabrun podarował gdańszczanom swoje zbiory. Dzieła zebrane przez Kabrunów były eksponowane w salach Muzeum Miejskiego jeszcze w czasie II wojny światowej. Przed zniszczeniem i grabieżą udało się uchronić jedynie 40–60 procent obiektów zgromadzonych w muzeum w Gdańsku do końca 1945 r. Reszta została utracona bezpowrotnie lub wywieziona.

Wystawa w Kordegardzie będzie czynna do 31 sierpnia we wtorki, środy, czwartki i soboty w  godz. 11 -19, a w piątki i soboty w godz. 11-21. Wstęp na nią jest wolny. Jest prezentowana przy Krakowskim Przedmieściu 15 w Warszawie.
- Głównym założeniem aranżacji przestrzeni było stworzenie przepierzenia, które podzieli wnętrze Kordegardy na dwie strefy. Pierwsza, przynależna do ulicy, miała zachęcić do wejścia. Druga część to przestrzeń ściśle muzealna, która oddziela obiekty od światła dziennego i tworzy bezpieczną przestrzeń ekspozycji - mówi Wojciech Cichecki, architekt wystawy.

Organizatorami ekspozycji są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Narodowe w Gdańsku i Narodowe Centrum Kultury.

Wystawie towarzyszą oprowadzania. 18 lipca o godz. 17 po wystawie oprowadza Ewa Witkowska, kurator, a 25 lipca - Agnieszka Bebłowska-Bednarkiewicz. 

W poprzednich latach w Galerii Kordegarda można było zobaczyć odzyskane obiekty z kolekcji wrocławskich, gołuchowskich i warszawskich.

W ciągu ostatnich kilku lat dzięki działaniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do Polski wróciło około 800 obiektów. Toczą się sprawy zwrotu kilkudziesięciu kolejnych.