Paliusz, który oplata cały Kościół

Msza św. w uroczystość Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w archikatedrze warszawskiej była dziękczynieniem z okazji otrzymania paliusza przez abp. Adriana Galbasa. Metropolita warszawski otrzymał paliusz z rąk papieża Leona XIV w bazylice św. Piotra w Watykanie, 29 czerwca 2025 r.

- Paliusz jest znakiem szczególnego splecenia z Kościołem, którego częścią jest nasza metropolia warszawska. Wyobrażam sobie, że istnieje jeden, wielki paliusz, który oplata cały Kościół. Paliusz, który łączy papieża z każdą metropolią, a poprzez nią z każdym biskupem, a poprzez niego z każdą i z każdym, kto jest w Kościele. W ten sposób wszyscy jesteśmy powiązani jedną wiarą, jedną nadzieją i jedną miłością. Jedną wspólnotą. Chciałbym, aby wszyscy wierni diecezji warszawsko-praskiej, płockiej, ordynariatu polowego i archidiecezji warszawskiej, czyli naszej metropolii, zawsze tak się czuli: by byli żywą i twórczą częścią Kościoła katolickiego, by kochali Kościół miłością szczerą i czystą, by byli w jedności ze sobą i z papieżem – podkreślił metropolita warszawski abp Adrian Galbas na początku liturgii.

W uroczystości wzięli udział biskupi ordynariusze diecezji metropolii warszawskiej, biskup polowy Wojska Polskiego oraz przełożeni zakonni pallotynów i redemptorystów. Licznie reprezentowane było również duchowieństwo archidiecezji warszawskiej.

Homilia abp. Antonio Guido Filipazziego, nuncjusza apostolskiego w Polsce koncentrowała się wokół męczeństwa św. Jana Chrzciciela i jego przesłania dla współczesnych chrześcijan, w szczególności dla pasterzy Kościoła. Nuncjusz apostolski mówił o prawdzie jako motywie męczeństwa, o obowiązku świadectwa moralnego oraz o odwadze w obliczu sprzeciwu.

- Kościół ten jest katedrą, bo tu znajduje się krzesło, siedziba (z języka greckiego kathedra biskupa), czyli „znak nauczania i władzy pasterza Kościoła partykularnego oraz jedności wiernych w tej wierze, którą biskup, jako pasterz trzody, głosi” (Caeremoniale Episcoporum, 41). Dlatego ta archikatedra jest nierozerwalnie związana z pasterzem archidiecezji, który nosi paliusz nałożony mu przez Ojca Świętego Leona XIV. Gratulujemy arcybiskupowi Adrianowi i zapewniamy go o naszych modlitwach w intencji wspólnoty i misji Kościoła, który rozciąga się także na diecezje sufragalne Płocka i Warszawy-Pragi. Metropolicie Warszawy chciałbym życzyć tego, co przed wiekami napisał papież Jan VIII: „Tak jak teraz zaczniesz świecić na zewnątrz jaśniej niż inni dzięki godności tego paliusza, tak teraz, obyś w oczach Majestatu Niebieskiego, jaśniej świecił wokół siebie w życiu, postępowaniu i słowach nauczania” (List do Williberta z Kolonii, 874 r.). Wszystkie te okoliczności skłaniają nas do zadania pytania: co męczeństwo św. Jana Chrzciciela mówi pasterzom i wszystkim wiernym Kościoła? - zastanawiał się abp Antonio Guido Filipazzi.

Nuncjusz apostolski wskazał na niezwykłość męczeństwa Jana Chrzciciela, argumentując, że zginął on nie bezpośrednio za wyznanie Chrystusa, lecz za głoszenie prawdy. Powołał się na św. Augustyna, który zadawał retoryczne pytanie: „W jaki sposób umarł za Chrystusa - zapytasz - skoro nie był przesłuchiwany w odniesieniu do Chrystusa ani zmuszany do wyrzeczenia się Chrystusa?”. Odpowiedzią było stwierdzenie, że Chrystus jest prawdą, a zatem Jan, umierając za prawdę, zginął za Chrystusa.

Arcybiskup przywołał także encyklikę "Veritatis splendor" św. Jana Pawła II, która precyzowała, że męczeństwo Jana było „najwyższym potwierdzeniem nienaruszalnej świętości prawa Bożego”. Jan „nie chciał pomijać milczeniem prawa Pańskiego i nie zgadzał się na kompromisy ze złem: dlatego »życie dał za prawdę i sprawiedliwość«”. Akcentował, że choć nie wszyscy są powołani do bezpośredniego męczeństwa, każdy chrześcijanin ma obowiązek świadczenia o prawdzie w swoim codziennym życiu. Cytował też św. Pawła, którego słowa przypominał św. Augustyn: „Wszystkich, którzy chcą żyć zbożnie w Chrystusie Jezusie, spotkają prześladowania”.

- Bardzo często, kiedy świętujemy męczenników, z pewnością ich podziwiamy, ale być może myślimy, że trudno nam naśladować ich śmierć za Chrystusa, chociaż dzisiaj - jak wielokrotnie przypominał papież Franciszek - na świecie jest więcej męczenników niż w pierwszych wiekach chrześcijaństwa! Męczeństwo św. Jana Chrzciciela, jako męczeństwo za prawdę, jako męczeństwo za głoszenie pierwszeństwa posłuszeństwa przykazaniom Bożym, pokazuje nam, że również my, którzy nie żyjemy w czasach otwartej przemocy i prześladowań, możemy i powinniśmy podążać śladami męczenników - mówił.

Ostatnią część homilii abp Filipazzi poświęcił pasterzom Kościoła, którzy, jak zauważył, w dzisiejszych czasach stają w obliczu prześladowania, które przybiera inną formę. Chociaż nie grozi im śmierć fizyczna, mogą doświadczyć „odrzucenia społecznego i ataku na swoje dobre imię”.

W opinii arcybiskupa, pasterze, podobnie jak Jan Chrzciciel, nie powinni dać się zastraszyć krytyką czy oszczerstwami.

- Tak jak Jan Chrzciciel nie zatrzymał się w obliczu niebezpieczeństwa miecza kata, tak i ci, którzy ponoszą odpowiedzialność za osoby i wspólnoty, nie powinni dać się zastraszyć negatywnymi reakcjami na prawdy mniej akceptowane przez dominującą opinię publiczną, a tym bardziej nie mogą zmieniać prawdy przykazań Bożych, aby cieszyć się łatwym życiem, a może nawet popularnością. Oczywiście, głoszenie prawdy powinno się odbywać z szacunkiem - mówił.

Nuncjusz apostolski podkreślał, że głoszenie prawdy, zwłaszcza w kwestiach życia ludzkiego i małżeństwa, wymaga odwagi. Zacytował św. Grzegorza Wielkiego: „z miłości do prawdy kochać przeciwności losu i być ostrożnym i czujnym wobec sukcesu”.