Prawnik, który przywraca nadzieję
Papieskie odznaczenie dla prezesa Trybunału Konstytucyjnego zostało przez część komentatorów uznane za kontrowersyjne. A niektórzy domagali się wręcz ustąpienia prof. Andrzeja Rzeplińskiego z zajmowanej funkcji. Publikujemy treść laudacji wygłoszonej przez o. Tomasza Dostatniego podczas uroczystości wręczenia odznaczenia Pro Ecclesia et Pontifice.
Prawnik. Wiele lat związany z Uniwersytetem Warszawskim oraz Polską Akademią Nauk, wychowawca wielu pokoleń prawników. Jego pole badań naukowych jest bardzo szerokie: sądownictwo i jego historia w Polsce Ludowej, podstawowe prawa i wolności człowieka, korupcja, zbrodnie państwa, kara śmierci, kara dożywotniego pozbawienia wolności, sprawcy zabójstw, prawo policyjne, postępowanie wobec nieletnich, polityka kryminalna porównawcza. Z tego obszaru chciałbym się tutaj, dziś zatrzymać tylko nad jednym zagadnieniem: nad karą śmierci. Profesor Andrzej Rzepliński jest zwolennikiem całkowitego zakazu wykonywania kary śmierci. Pytany o powód powie: „Jestem jej zdecydowanym przeciwnikiem z przyczyn moralnych, estetycznych i wreszcie racjonalnych. A jeżeli chodzi o względy racjonalne, to zwolennicy przywrócenia kary śmierci mówią, że jest to jedyna skuteczna kara eliminująca morderców i ludzi stanowiących zagrożenie dla społeczeństwa z tego społeczeństwa właśnie. Eliminuję sprawcę rzeczywiście, ale nie eliminuję zagrożenia zabójstwami, które się w przyszłości niestety muszą zdarzać”. Takie poglądy przeciwników wykonywania kary śmierci pragnę tutaj odnieść do nauczania i postawy wobec kary śmierci św. Jana Pawła II, z encykliki Evangelium vitae: „Jest oczywiste, że aby osiągnąć wszystkie cele, wymiar i jakość kary powinny być dokładnie rozważone i ocenione, i nie powinny sięgać do najwyższego wymiaru, czyli do odebrania życia przestępcy, poza przypadkami absolutnej konieczności, to znaczy gdy nie ma innych sposobów obrony społeczeństwa. Dzisiaj jednak, dzięki coraz lepszej organizacji instytucji penitencjarnej, takie przypadki są bardzo rzadkie, a być może już nie zdarzają się wcale”. Jan Paweł II. Od czasu do czasu istnieje wśród polityków pokusa instrumentalizowania pojęcia kary śmierci. Prof. Rzepliński, podobnie jak Kościół w swoim nauczaniu, i jak to wyraźnie i mocno podkreślał Jana Paweł II, mówi: „kara śmierci nie jest rozwiązaniem i nie należy do niej wracać”. Katechizm Kościoła Katolickiego dodaje: „ Jeśli środki bezkrwawe wystarczają do obrony życia ludzkiego przed napastnikiem i do ochrony porządku publicznego oraz bezpieczeństwa osób, władza powinna stosować te środki, gdyż są bardziej zgodne z konkretnymi uwarunkowaniami dobra wspólnego i bardziej odpowiadają godności osoby ludzkiej” (KKK, 2267). Profesor Andrzej Rzepliński swoją postawą intelektualną, moralną i obywatelską ukazuje, że prawo, od czasów rzymskich może kształtować i wychowywać do odpowiedzialności podejmowania dobra wspólnego.
