Nie bój się bać, czyli jak przejść od lęku do nadziei przejdź do galerii

Podczas wykładu inaugurującego nowy rok cyklu "Duchowość dla Warszawy" ks. prof. Andrzej Derdziuk, kapucyn, profesor nauk teologicznych KUL, specjalista w historii teologii moralnej i ceniony spowiednik, mówił o problemach związanych z odczuwaniem strachu i lęku, a także o drogach radzenia sobie z nimi.

Wykład zgromadził w auli Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi (dawnej Centralnej Bibliotece Rolniczej przy Krakowskim Przedmieściu 66) liczne grono słuchaczy. Prelegent rozpoczął od rozróżnienia strachu od lęku.

- Strach jest naturalną, racjonalną reakcją na realne zagrożenie, mobilizującą do działania. Lęk natomiast jest irracjonalny, związany z wyobrażeniami i może paraliżować - tłumaczył kapucyn, podkreślając, że strach jest potrzebny, a nawet użyteczny, gdyż ostrzega przed niebezpieczeństwem i pobudza do szukania rozwiązań. - Moim zadaniem jest przekonać, że trzeba się bać rozumnie. Nie bój się bać. To, że się boisz, jest oznaką zdrowia - mówił, przyrównując strach do bólu, który pozwala nam podjąć leczenie, zanim choroba doprowadzi do nieszczęścia.

Ks. prof. Derdziuk podkreślił, że współczesny człowiek żyje w epoce strachu, bombardowany informacjami o zagrożeniach, konfliktach, katastrofach. Strach jest wykorzystywany jako narzędzie manipulacji i kontroli społecznej. Dodatkowo lęk może potęgować presja społeczna, wszechobecna obserwacja w internecie i brak poczucia intymności. Ks. Derdziuk wskazał również na rolę diabła, który kusi i straszy, podsycając lęk i poczucie winy.

- Widzimy, jak wiele osób potrzebuje terapii z doznań dzieciństwa, bo nie umiemy sobie i innym przebaczyć. Wielu ludzi się w tym nakręca: rozpamiętuje, zamartwia, rozważa scenariusze, w których jest ofiarą. Ważną rzeczą jest to, byśmy odkryli, że jest ktoś, kto chce nas straszyć: to diabeł. Gdy nas kusi, mówi: "wszyscy tak robią". Gdy grzeszymy, wpędza nas w poczucie winy: "jestem głupi, nic nie potrafię". Doświadczamy działania demonicznego: strachem zaczynamy oddychać - tłumaczył.

Według wykładowcy kluczowe znaczenie w walce z lękiem mają cnoty męstwa i nadziei. Męstwo to nie brak strachu, ale zdolność jego pokonywania, zarówno poprzez odwagę, jak i wytrwałość. Nadzieja natomiast to ufność w Bożą wszechmoc i dobroć, ukierunkowana na życie wieczne.

Ks. Derdziuk zaproponował konkretne sposoby radzenia sobie z lękiem:

• skupienie na teraźniejszości, czyli życie według zasady "rób to, co robisz", koncentracja na wykonywanej czynności, a nie zamartwianie się przeszłością lub przyszłością
• higienę myśli, czyli ograniczenie nadmiaru informacji, selekcję treści
• modlitwę i słowo Boże, czyli ufne zwrócenie się do Boga, powtarzanie krótkich modlitw, np. "Jezu, ufam Tobie".
• spowiedź, czyli nazwanie lęków, przebaczenie sobie i innym.

Ks. Derdziuk uspokajał, że sam lęk nie jest grzechem. Może jednak utrudniać relację z Bogiem, jeśli prowadzi do braku zaufania do Jego miłosierdzie. Ważne jest, aby z lękiem zwrócić się do Boga, szukać u Niego pomocy i pocieszenia.

- Psalmy na przykład są pełne lęku. Sam lęk nie musi utrudniać więzi z Bogiem. Gdy z nim pójdę do Boga, znajdę pomoc. Strach może wręcz pchać w ręce Boga i sprawić, że Mu zaufamy - dodał kapucyn.

Wszystkie poprzednie wykłady organizowane przez Akademię Katolicką w Warszawie są dostępne na YouTube.

Nasze niektóre relacje z poprzednich spotkań: